fbpx
Mikołaj Jazdon listopad 2012

Inspiracje

Polska Szkoła Dokumentu to nazwa serii wydawniczej, w ramach której Polskie Wydawnictwo Audiowizualne (obecnie Narodowy Instytut Audiowizualny) wydało w ostatniej dekadzie zbiór albumów DVD z filmami kilku czołowych reprezentantów polskiego kina dokumentalnego.

Artykuł z numeru

Spór o zło

Spór o zło

Do każdego zestawu płyt dołączona została książeczka zawierająca artykuły poświęcone zamieszczonym na nich filmom. Każdy album prezentuje jednego wybranego twórcę, wyjątek stanowią tylko dwa zestawy. Pierwszy, zawierający filmy z „czarnej serii”, oraz drugi, zatytułowany Dokumentalistki, z filmami Danuty Halladin, Krystyny Gryczełowskiej i Ireny Kamieńskiej. Albumy monograficzne zawierają wybrane filmy Andrzeja Munka, Kazimierza Karabasza, Władysława Ślesickiego, Krzysztofa Kieślowskiego, Marcela Łozińskiego, Pawła Łozińskiego, Macieja Drygasa, Marka Piwowskiego, Jacka Bławuta i Marii Zmarz-Koczanowicz.

Pośród rozlicznych lektur poświęconych „polskiej szkole dokumentu” znajdują się pozycje napisane przez filmoznawców, a także książki autorstwa samych dokumentalistów. Spośród tych ostatnich w pierwszej kolejności należy wymienić trzy książki Kazimierza Karabasza. Cierpliwe oko (Warszawa, 1979) to dziennik reżysera z kilku miesięcy realizacji zdjęć do filmu Przenikanie, wzbogacony o uwagi na temat wybranych zagadnień warsztatowych. Bez fikcji – z notatek filmowego dokumentalisty (Warszawa, 1985) zawiera, m.in. trzy obszerne wywiady poświęcone metodom realizacji filmowych dokumentów, jakie autor przeprowadził z Tadeuszem Makarczyńskim, Janem Łomnickim i Krzysztofem Kieślowskim.

Karabasz objaśnia własne strategie autorskie, komentując realizacje różnych swoich filmów w Odczytać czas (Łódź, 1999). W książce pod redakcją Bożeny Janickiej i Andrzeja Kołodyńskiego Chełmska 21. 50 lat Wytwórni filmów Dokumentalnych i Fabularnych w Warszawie (Warszawa, 2000) można zapoznać się z wypowiedziami i wywiadami z dwudziestoma trzema dokumentalistami, którzy tworzyli filmy w warszawskiej wytwórni. W tajniki warsztatu filmowego, tak ważnego dla polskiej sztuki dokumentu, wprowadzają książki Lidii Zonn: O montażu w filmie dokumentalnym (Warszawa, 1986) i O montażu w filmie (Warszawa, 2001), zawierające wnikliwe analizy wybranych filmów oraz zbiór wywiadów z polskimi montażystkami W montażowni – wczoraj (Łódź, 2008).

Pośród autorskich wypowiedzi samych twórców trzeba także wymienić wznowioną ostatnio przez Wydawnictwo Znak autobiografię Krzysztofa Kieślowskiego O sobie (Kraków, 2012), w opracowaniu Danuty Stok, zawierającą rozdziały omawiające okoliczności powstania wybranych dokumentów reżysera. Własne poglądy na film dokumentalny oraz metody i okoliczności ich realizacji prezentuje Jacek Bławut w książce Bohater w filmie dokumentalnym (Łódź, 2010).

Spośród monografii poświęconych twórcom z „polskiej szkoły dokumentu” wymienić należy także kilka pozycji napisanych przez filmoznawców. Wszystkie one zawierają omówienia twórczości reżyserów dokumentalistów również w kontekście dokonań innych współczesnych im twórców polskiego dokumentu. Wyżej podpisany podpisany jest autorem dwóch z nich: Dokumenty Kieślowskiego (Poznań, 2002) oraz Kino dokumentalne Kazimierza Karabasza (Poznań, 2009). Marek Hendrykowski napisał monografię Marcel Łoziński (Warszawa, 2008) i jest ponadto redaktorem naukowym tomu zbiorowego Wojciech Wiszniewski (Poznań, 2008), opracowania poświęconego czołowemu twórcy z nurtu dokumentu kreacyjnego.

Chcesz przeczytać artykuł do końca?

Zaloguj się, jeden tekst w miesiącu dostępny bezpłatnie.

Zaloguj się