Miesięcznik Znak

nr715

Dubravka Ugrešić

Archiwomania

Żyjemy w czasach archiwistycznej gorączki. Zmagamy się z naszymi medialnymi bogami i boginiami. To jesteśmy my, każdy z nas ze swoim memory stick na szyi, każdy ze swoją stroną w Internecie, każdy ze swoim wirtualnym archiwum.

Zdzisław Sobierajski

Zaprojektowana bezużyteczność

Nie chodzi o to, że nasze telefony psują się po ściśle zaprojektowanym czasie użyteczności. Każdy z nich nadal działa, nie są jednak w stanie obsłużyć wszystkich dostępnych dziś na rynku technologii transmisji danych, bez których nie możemy się już obyć. Odkładamy na bok sprzęt całkowicie funkcjonalny, natrafiając na kolejną przygotowaną dla nas promocję.

Józef Puciłowski OP

W odpowiedzi na tekst Łukasza Garbala

Dlaczego obrońcy o. Krąpca, a więc i Łukasz Garbal, nie potrafią oddzielić jego niekwestionowanego autorytetu jako wybitnego uczonego od bycia – delikatnie mówiąc – człowiekiem uległym wobec władz policyjnych PRL?

Łukasz Garbal

Ojciec Krąpiec a SB: nie rzucajmy kamieniem

Wielka odmowa Dariusza Rosiaka w fascynujący sposób opowiada o trzech biografiach równoległych: wybitnego filozofa i twórcy potęgi dawnego KUL-u o. Mieczysława Alberta Krąpca; ówczesnego studenta tej uczelni, opozycjonisty, twórcy pisma „Spotkania” Janusza Krupskiego; oraz Eugeniusza Kotowskiego – muzealnika, który został funkcjonariuszem SB zajmującym się Kościołem katolickim.

Krzysztof Wołodźko

Cóż po Brzozowskim w czasie marnym?

Brzozowski w swojej twórczości z całą siłą stawia problem, który jest nader aktualny: jak zrozumieć obce myśli, jak wejść w ich przestrzeń kulturową, by nie stać się równocześnie zakładnikiem cudzych intelektualnych dokonań i doświadczeń.

Grażyna Szwat-Gyłybowa

Mikołaja Grynberga poszukiwanie życia

Osobistą i żywą prawdę Grynberg stawia na pierwszym miejscu; ceni jej złożoność, migotliwość sensów, niuanse odsłaniające to, co przypadkowe, a zarazem brzemienne w skutki.

Monika Świerkosz

„Mój chłodny ojcze szaleńcze”

Dwie dorastające dziewczyny (Lucia Joyce i Mary Atherton), dwóch znanych ojców (pisarz James Joyce i jego popularyzator – krytyk James S. Atherton), dwa różne światy (modernistycznego Paryża bohemy artystycznej i robotniczej Irlandii, podnoszącej się powoli z powojennej biedy), dwie podobne opowieści o kobiecej walce o prawo do niezależności i samorealizacji. I na szczęście, dwa odmienne zakończenia.

Hanna Margolis

(R)ewolucje. Współczesna polska animacja autorska

Mistrzostwo polskich animatorów polega m.in. na tym, że potrafią to, czego nie nauczyli się jeszcze polscy filmowcy – tworzą dzieła zgodne z dyskursem współczesnej kultury. Pozornie elitarne w swojej plastycznej formie, są one atrakcyjne dla szerszego kręgu odbiorców. Tworzone w filmach animowanych „małe narracje” zapraszają widza do współuczestnictwa.

Agata Bielik-Robson, ks. Michał Heller, Robert Pawlik, ks. Grzegorz Strzelczyk, Stanisław Obirek

Jezus według Kołakowskiego

W napisanym w połowie lat 80. eseju, który nakładem Wydawnictwa Znak właśnie ukazał się w postaci książkowej, Leszek Kołakowski postawił pytanie o znaczenie figury Jezusa jako składowego i niezbędnego wręcz elementu europejskiej kultury. W związku z publikacją nieukończonych ineditów filozofa postanowiliśmy, podążając za jego intuicją, zastanowić się nad tym, na ile możliwe jest w cywilizacji europejskiej myślenie poza Jezusem.

Jacek Bielas

Transseksualizm – zaburzenie czy płciowy nonkonformizm?

Kim właściwie jest ten człowiek? Czy jest to kobieta? Mężczyzna? Może to ona i on jednocześnie? A może jest to osoba jakiejś innej jeszcze płci?

z ks. Jackiem Prusakiem SJ rozmawia Dominika Kozłowska

Boskie DNA

Zdaniem Kościoła nie dzieje się nic złego, dopóki kobieta nie zaprzecza, że jest kobietą, a mężczyzna, że jest mężczyzną, nawet jeżeli odczuwają niemożność wypełniania ról społecznych zgodnych ze swoją płcią. Problem zaczyna się wówczas, gdy osoba transpłciowa decyduje się na wejście w role, które nie zostały jej dane.

Marcin Dzierżanowski, Kinga Kosińska

Bóg odnalazł mnie w mroku

Osoby transseksualne najczęściej muszą szukać prawdy o sobie poza Kościołem. Dla własnego dobra odchodzą z niego w najbardziej dramatycznym momencie swego życia – mówi Kinga Kosińska, założycielka strony internetowej dla chrześcijan transpłciowych.

Justyna Bargielska

Jak zaczynają się święta

„Tomku – mówię – jeśli chodzi o dziury, o które pytałeś na początku, zdarza się, że kiedy bardzo się zdenerwuję, rzucam o ścianę tym, co mam pod ręką. Najczęściej jest to ta oto żaba. To malachit. Ona jest z Chin. Przepłynęła taki kawał, żeby być ze mną, a ja rzucam nią o ścianę. Jak widzisz, nietrudno mnie zdenerwować”.

Józefa Hennelowa

Coraz bliżej albo coraz mniej

Świętowanie pączkuje oceanem prezentów, ale wcześniej czy później dotrze ono do kolędy i gwiazdy nad stajenką. Ta zaś pojawia się w każdym skrawku świata, zawsze bliska miejscu, w którym powstała, nawet jeśli w żaden sposób nie przypomina stajenki z Betlejem.

Robert M. Rynkowski

CYKL: Teologia – po co to komu? Część 3: Tylko Biblia?

Czynników sprzyjających zmianie słów Jezusa, a nawet włożeniu w Jego usta zdań, których nigdy nie wypowiedział, było całkiem sporo.

z Martinem Pollackiem rozmawia Urszula Pieczek

Po (nie)widzialnej Galicji

Choć na tym terenie koegzystowały m.in. wioski niemieckich kolonistów, polskie majątki szlacheckie, sztetle żydowskie, był to świat głęboko skonfliktowany i zamknięty na innych. Wzajemna nieufność znalazła ujście po I wojnie światowej, po rozpadzie monarchii, w krwawych konfliktach, np. między Polakami i Ukraińcami w latach 1918–1919.

Radosław Stryjewski

W Tadżykistanie bez zmian

Nowości z Zachodu przychodzą tu przez Rosję. W kraju, który stosunkowo niedawno uzyskał niepodległość, powszechnie tęskni się też za Sojuzem i silnym państwem. Ale to tylko jedna ze składowych tadżyckiej tożsamości. Równie silne jest dążenie do ponownej islamizacji kraju oraz „azjatyckość”, nakazująca zachowanie dystansu i kamiennej twarzy.

Marta Dymek

Zmarnowane obiady

Wyrzucone na śmietnik jedzenie generuje zwiększoną konsumpcję, która wpływa na podwyżkę cen żywności, a im wyższe ceny jedzenia na sklepowych półkach, tym mniej ludzi stać na zakup pełnowartościowych produktów. To właśnie sprawia, że co roku z pomocy banków żywności korzysta coraz więcej osób – ostatnie aktualne statystyki, pochodzące z 2011 r., informują o 70 tys. ton żywności przekazanej 1,7 mln ludzi.

Zygmunt Bauman

Śmieć

Gospodarka społeczeństwa konsumentów żyje i kwitnie przyśpieszaniem rotacji towarów: wypadaniem z użytku nabytych poprzednio przedmiotów i ich zastępowaniem przez nowe, świeżo na rynek rzucone i dopiero zabiegające o stworzenie na siebie popytu.