Miesięcznik Znak

Konto użytkownika

nr761

Okładka miesięcznika ZNAK nr 761

← Poprzedni numer Następny numer →

Redakcja

Ankieta „Znaku”

W nawiązaniu do ocen Manfreda Franka poprosiliśmy przedstawicieli różnych formacji intelektualnych o krótką diagnozę stanu tradycji kontynentalnej w polskiej filozofii.

Dominika Kozłowska

Uniwersytet – czwarta władza

Tak jak nie ma dziś powrotu do dawnego świata greckiej polis czy civitas christiana z ich ideałami wiedzy i systemem kształcenia, tak również nie ma powrotu do idei uniwersytetu, który mógłby funkcjonować poza kontekstem politycznym czy wolnorynkowej, globalnej konkurencji. Nie znaczy to jednak, że przyszłość uniwersytetu musi zostać podporządkowana potrzebom globalnego rynku czy wyzwaniom, z jakimi mierzą się państwa narodowe.

Piotr Oczko

W kraju Biblii

W kościele św. Wawrzyńca przedstawionym na obrazie Anthoniego de Lormego nie ma już ołtarza – miast niego pojawiły się dwie wielkie tablice z tekstem Dekalogu. Nie ma wizerunków świętych, scen z życia Jezusa i Marii, ba, nie ma nawet krucyfiksu – jest Słowo, i tylko Słowo.

Piotr Graczyk

De te fabula narratur. O literackości filozofii i sytuacji filozofii w Polsce

Zamiast mówić o filozofii analitycznej i kontynentalnej, odróżnijmy filozofię jawnie literacką od technicznej, „gorącą” od „zimnej”. Ta pierwsza uznaje swoje pokrewieństwo z literaturą – a za jej pośrednictwem ze sztuką, retoryką i polityką, tam gdzie się one spotykają i krzyżują, a mianowicie w faktycznym uczestnictwie w życiu społecznym, kulturalnym i politycznym.

Jan Woleński

Nic nowego pod słońcem

Podział na filozofię analityczną i kontynentalną ma, jak każdy inny dotyczący nurtów filozoficznych, charakter przybliżony i orientacyjny.

Karol Tarnowski

Polska w filozoficznej drzemce

Rozróżnienie na filozofię analityczną i kontynentalną wydaje mi się trafne i użyteczne. Podzielam diagnozę Franka – ta pierwsza w dużym stopniu zdominowała współczesną filozofię.

Agata Bielik-Robson

Wspólnota wokół filozoficznej polszczyzny

Manfred Frank ma rację. Globalny trend sprzyja filozofii analitycznej z bardzo prostych powodów.

Joanna Bednarek

Forma tworzenia, a nie procedura

Podział na tradycję kontynentalną i analityczną na pewno istnieje – świadczy o nim choćby to, że we własnej pracy rzadko natrafiam na konieczność odwoływania się do tradycji analitycznej (choć nie sposób jej pominąć, jeśli zajmujemy się np. kwestią aborcji czy prawami zwierząt).

Piotr Augustyniak

Koniec filozofii

Przewaga, by nie powiedzieć, triumf filozofii analitycznej na polskich uniwersytetach jest faktem. Ponieważ to tradycja, w której się nie odnajduję, budzą się moja irytacja i rozżalenie.

Manfred Frank

O emigracji filozofii kontynentalnej ze Starego Kontynentu

Widmo krąży po niemieckich seminariach filozoficznych: widmo wszechświatowego zwycięstwa filozofii analitycznej i masowego exodusu pobitej tzw. filozofii kontynentalnej ze Starego Kontynentu.

Maciej Gdula, Cezary Kościelniak, Aleksander Bobko, Małgorzata Kowalska

Krajobraz po nowej ustawie

Ustawa 2.0 wzbudziła duże kontrowersje w środowisku akademickim. Jej założenia przedyskutowaliśmy z sympatykami i krytykami zmian na uniwersytecie.

Przemysław Czechanowski, Piotr Drygas

Krytyczny przewodnik po zmianach na uniwersytecie

Największe zmiany dotyczą ustroju wewnętrznego uczelni, podziału dyscyplin oraz ewaluacji uniwersytetów, która wpływa na uprawnienia naukowe i finansowanie. Obietnicą Ustawy 2.0 jest zwiększenie autonomii uczelni. Czy tak się stanie?

Tomasz Majewski

Nowa idea uniwersytetu

Władza, która nie chce obyczajowo i intelektualnie wolnych i samodzielnych jednostek, nigdy nie będzie tolerowała prawdziwego uniwersytetu. Dotyczy to współcześnie zarówno władzy politycznej, jak również władzy mediów oraz pieniądza i rynku.

Grzegorz Strumyk

Z monotonii

W Stacji: Literaturze prezentujemy nowe opowiadanie Grzegorza Strumyka. Tekst do przeczytania w papierowym wydaniu miesięcznika „Znak”.

Janusz Poniewierski

Wielka pustka

Pamiętam, że na wieść o śmierci abp. Józefa Życińskiego w 2011 r. ogarnął mnie lęk, jak bez niego – bez jego odwagi i umiejętności otwartego stawiania problemów – będzie wyglądał Kościół w Polsce.

Józefa Hennelowa

Coraz bliżej albo coraz mniej

Przez te lata na jej prostotę, ofiarność i piękno, trudne do pojęcia, a tym bardziej naśladowania, patrzyliśmy wszyscy, bliżsi i dalsi, z poruszającym nas podziwem.

Marcin Wilk

W księgarni: buch|bund

Liczące ponad 50 tys. Polaków miasto zagranicą zasługuje przynajmniej na jedną porządną księgarnię z literaturą polską. Berliński buch|bund do takich właśnie należy.

Urszula Pieczek

Poczet zwierząt polskich

Bielik, który nie jest orłem, szczeka. Czerwony dziób bociana białego – na pozór miłego sąsiada babcinego domu – to „precyzyjny instrument zabijania”.

Jerzy Janiczko

Bracia „mniejsi”

Ta książka nie jest zwykłym zbiorem zebranych w tom artykułów. Dariusz Gzyra nie tyle podejmuje refleksję, ile wyraża sądy na temat relacji człowieka ze zwierzętami.

Izabela Zawadzka

Kto ty jesteś?

Grenlandia to największa wyspa na świecie. Skuta lodem przyroda wydaje się żywa i uśpiona jednocześnie, efemeryczna, surowa i delikatna. Przeważającą część krajobrazu zajmuje lód, który ciągnie się aż po horyzont.

Eliza Kącka

Portfel Edypa

Gdy wiek temu zaczęto we Francji tłumaczyć Freuda, słowo „libido” zastąpiono słowem „pragnienie”.

Adam Puchejda

Dziennik intymny pisarza

Warto tę książkę przeczytać nie dlatego, że to być może pierwszy lub najstarszy zachowany dziennik Gustawa Herlinga-Grudzińskiego, autora wielotomowego, erudycyjnego Dziennika pisanego nocą.

Mateusz Burzyk

Bez fałszów

Karol Tarnowski, potomek wielkiego rodu, urzeka skromnością – osobowością bogatą (to przecież pianista, filozof, pedagog, człowiek wiary i znawca sztuki), lecz „nieekspansywną”.

Ilona Klimek-Gabryś

„O miłości wiem tyle co ty”

Autyzm i zespół Downa często postrzegane są w kategoriach chorobowych: jako przejaw odstępstwa od normy czy wręcz zepsucia. Jednak takie podejście powoli zaczyna ulegać zmianie nie tylko dzięki kolejnym publikacjom, pracy różnych organizacji, lecz także osobom będącym w samym centrum zagadnień, czyli dzieciom, rodzicom i bliskim osób z zaburzeniami.

Anna Arno

Cenniejsze niż złoto

Najdroższym obrazem świata jest obecnie Salvator Mundi Leonarda da Vinci. W listopadzie 2017 r. został zlicytowany za 450 mln dolarów. Zapewne ten rekord nie utrzyma się długo.

Aldona Kopkiewicz

Flirt i żart

Korespondencja Zbigniewa Herberta i Wisławy Szymborskiej nie odsłania sekretu ich relacji. Prawdziwa przyjaźń czy koleżeńska zabawa? Pewnie nie trzeba wcale za bardzo w to wnikać, ponieważ najważniejsza jest tu relacja literacka.

Joanna Drzazga

Kwestie trudne i geniusz poezji

W Post scriptum monumentalnej dwutomowej biografii Zbigniewa Herberta Andrzej Franaszek wyznał: „(…) nie zapominałem, że piszę o autorze wierszy, które od lat trzydziestu zapierają mi dech w piersiach”. Dodał też, że mimo to starał się „być sprawiedliwy”, choć czasem musiał pisać „o kwestiach naprawdę trudnych”.

Bartłomiej Dobroczyński

Dziewczynka z różową kokardą w farbowanych włosach albo zabawa w chowanego z Janką Katz

To zawsze jest trochę taka moja prywatna pokuta. Albo, jakby popatrzyć na to inaczej, gorzka medytacja.

Aleksandra Grzemska

Rodzina siłaczek: Natalia Rosińska, Nelly Egiersdorff, Maria Anto, Zuzanna Janin

Na początku 2018 r., w odbudowanym po wojnie rodzinnym domu Zuzanny Janin, który znajduje się w warszawskiej modernistycznej kolonii zaprojektowanej przez Kazimierza Tołłoczkę, wykonawcy remontu natknęli się na zatopioną w betonowym fragmencie podłogi małą srebrną łyżeczkę z wygrawerowanymi inicjałami N.R.

Angelika Kuźniak

Rzeczy małe

Drangularium, czyli „drobiazgi” albo „rzeczy małe”. W latach 70. Studenckie Centrum Kultury w Belgradzie zorganizowało wystawę pod takim tytułem. Około 30 artystów miało pokazać istotne dla siebie przedmioty.

z Michałem Łuczewskim rozmawia Michał Jędrzejek

Zrozumieć Wojtyłę

Brakuje mi niepokoju związanego z Janem Pawłem II. Lewica czyta go przez pryzmat jego kultu: gadżetów, kremówek, pomników. Prawica traktuje jak kopalnię cytatów. A może trzeba myśleć o nim inaczej?

Ola Synowiec

Meksyk jeszcze nie zginął

W lipcu 2018 r. Meksyk wybrał pierwszego lewicowego prezydenta w historii. Oddano na niego więcej głosów niż na jakiegokolwiek innego kandydata wcześniej. Do urn poszła rekordowo duża liczba Meksykanów. Społeczeństwo domaga się zmian w przeżartym przemocą i korupcją kraju.