Miesięcznik Znak

nr764

Piotr Oczko

Równiutki pejzaż

Gdy Holender sadzi przed swym domem lipy, nie pomyśli, aby „gość siadł pod ich liściem i odpoczął sobie”, ale wpierw co do milimetra odmierzy odstępy pomiędzy drzewami, a potem przytnie ich czubki i poprowadzi gałęzie po drutach, żeby stworzyły idealnie symetryczną siatkę.

Roberto Esposito

Europa i filozofia

Działo się tak już w przeszłości, więc dlaczego teraz, gdy Europa po raz kolejny jest zagrożona, filozofia nie miałaby wskazać jej jeśli już nie rozwiązania, to przynajmniej nowej perspektywy i nowego kierunku, w którym mogłaby podążyć?

Pierre Hadot

Mędrzec i świat

Utylitarne spojrzenie na świat, które uruchamiamy w życiu codziennym, przesłania nam w istocie świat jako świat. Zarówno postrzeżenia estetyczne, jak i filozoficzne są możliwe tylko dzięki całkowitej przemianie naszego odniesienia do świata: rzecz w tym, by postrzegać go dla niego samego, a nie dla nas.

z Tomaszem Mazurem rozmawia Arkadiusz Gruszczyński

Dystans i sito

Stoicyzm polega na wykształceniu w sobie wewnętrznego sita, za pomocą którego odsiewa się bodźce i dopuszcza do siebie tylko pewne ich spektrum. Mogę używać wszystkich narzędzi. Rzecz w tym, jak ich używam i co się ze mną dzieje, kiedy z nich korzystam.

Weronika Gogola

Leopold

W Stacji: Literaturze prezentujemy nowe opowiadanie Weroniki Gogoli. Tekst do przeczytania w papierowym wydaniu miesięcznika „Znak”.

Jürgen Habermas

„Nowe” perspektywy dla Europy

Przez to, że w Unii Europejskiej dyskusja na tematy polityczne toczy się wyłącznie w obrębie granic państwowych, w różnych krajach zakorzeniły się sprzeczne narracje na temat kryzysu. Uniemożliwia to przyjęcie wspólnej perspektywy, bez której nie da się osiągnąć zrozumienia innego i dla innego.

z Marthą Nussbaum rozmawia Julian Evans

Nie zawsze powinniśmy być stoikami

Cyceron pisał, że dobry stoik, któremu zmarło dziecko, powinien powtarzać: „Zawsze byłem świadomy, że powołałem do życia istotę śmiertelną”. Lecz gdy zmarła jego własna córka, był absolutnie zdruzgotany. Zrozumiał, że odnośnie do spraw, które prawdziwie i słusznie kochamy, nie powinniśmy być stoikami.

z Markiem Krajewskim rozmawia Artur Madaliński

Doskonałość dzięki innym

Stoik mawia o sobie, że jest kulisty, w tym sensie, że każda strzała, która zmierza w jego stronę, ześlizguje się po nim jak po kuli. Wydawałoby się, że świat nie jest mu więc do niczego potrzebny. Stoicyzm nie jest jednak eskapizmem. Człowiek, który chce być doskonalszy, staje się taki wspólnie z innymi ludźmi oraz dzięki nim.

Angelika Kuźniak

Jeszcze

Jest rok 1943. Węgierski pisarz Sándor Márai notuje w dzienniku: „Podejrzewam, że zestarzeć się będzie wspaniale. Wszystko zgęści się, zasuszy, będzie słodkie i całkiem gorzkie”.

Halina Bortnowska

Poszukiwania

W swych pięknych i poruszających rozważaniach Janusz Poniewierski zachęca utrudzonych poszukiwaniem do powrotu do domu, którym dla wielu wciąż jest Kościół.

Janusz Poniewierski

W drodze

Zdaniem ojców synodu Kościół, chcąc naśladować Mistrza z Nazaretu, wezwany jest do tego, by młodych ludzi naprawdę słuchać, nawet wtedy – a może zwłaszcza wtedy – gdy mówią rzeczy mało dla niego przyjemne.

Patrycja Podkościelny

Znak o znakach: Serif Gothic

W dzisiejszych czasach niemal na porządku dziennym jesteśmy zasypywani nowymi krojami pisma.

Eliza Kącka

Legenda Meksyku

Gdy czyta się Vivę Patricka DeVille’a – znakomicie przełożoną przez Jana Marię Kłoczowskiego – przypomina się Blaise Cendrars ze swoimi podróżniczymi historiami, roztaczającymi nimb egzotyczności, choćby i działy się w oswojonym Paryżu.

Paweł Jasnowski

Depresja i późny kapitalizm

W Depression and Globalization Carl Walker powiada, że obecny neoliberalny konsensus ekonomiczny i polityczny ma głębokie wady, które powodują, że współczesne życie jest o wiele trudniejsze, niż mogłoby być (i niż jest to konieczne).

Jerzy Janiczko

Przypadek Nowej Fali

Wszyscy ci wspaniali chłopcy i dziewczyny to pamiętnik oparty na wykładach wygłoszonych w latach 1969–1970 na uniwersytecie w Toronto, gdzie Josef Škvorecký przebywał po emigracji jako pisarz rezydent.

Piotr Oleksy

Rumunia w serialowej gawędzie

Historia Rumunii opowiedziana w 101 krótkich odcinkach – zabawnych, poważnych, smutnych i strasznych, przy czym zawsze zakończonych morałem.

Urszula Pieczek

Chcielibyśmy opowieści

Wydaniu książki Wolność krzepi towarzyszyły dwie okrągłe rocznice – XX edycja Małopolskich Dni Dziedzictwa Kulturowego oraz, o czym nie można zapominać, 100. rocznica odzyskania przez Polskę niepodległości.

Maciej Nowak

Różne twarze stulecia

11 listopada 2018 r. minęło 100 lat od odzyskania przez Polskę niepodległości. Rocznica stała się pretekstem do licznych uroczystości, wspomnień, a także prób dokonania szerszego bilansu.

Andrzej Brzeziecki

Podręcznik na trudne czasy

Ona – znana historyczka i dziennikarka, autorka świetnych książek i laureatka prestiżowych nagród, on – wybitny adwokat z czasów PRL-u, później, już w III RP, urzędnik i polityk.

Michał Przeperski

Walc w postawie wyprostowanej

Autor nagradzanej monografii drugiego obiegu wydawniczego po raz kolejny udowadnia, że o opozycji antykomunistycznej w Polsce można pisać interesująco i z polotem. To tym ważniejsze, że swoim bohaterem Jan Olaszek uczynił postać z drugiego szeregu działaczy.

Aldona Kopkiewicz

Krok za krokiem

Zew włóczęgi to jedna z książek, które musiały zostać napisane. Wędrówka jest przecież w naszej kulturze wszechobecna, a scalająca rozmaite wątki i znaczenia opowieść o niej była potrzebna od dawna.

Liliana Hermetz

Oblubieńcy w kryzysie

Lamenty nad utratą uczucia, które kiedyś łączyło parę intelektualistów i – jak wszystkim kochankom – wydawało się niezniszczalne, to w planie estetycznym jedne z bardziej dojmujących fragmentów Miłosnej wojny stulecia. Nadają tekstowi wyjątkowość, ponadczasowość i sytuują go wśród dzieł kultury wysokiej, z której Ebba Witt-Brattström czerpie pełnymi garściami, a które pojawiają się w tekście właściwie spontanicznie.

Agnieszka Dziedzic

Usłyszeć głos matek Kościoła

Emancypantki. Kobiety, które zbudowały Kościół Zuzanny Radzik rozpoczynają się dosyć nietypowo jak na publikację naukową. Autorka przywołuje wspomnienie z młodości, kiedy w reakcji na podanie swojego imienia mężczyźni katolicy oczyma wyobraźni widzieli jej starotestamentową imienniczkę.

z Jolantą i Miłoszem Gawryłkiewiczami rozmawia Łukasz Kraj

Gaworzyć do rytmu

W edukacji muzycznej nie chodzi o to, żeby produkować geniuszy, ale żeby dać wszystkim równe szanse. Dążymy do stworzenia społeczeństwa otwartego na muzykę. Inaczej nie byłoby sensu inwestować w instytucje kultury, bo nie miałby kto w niej uczestniczyć.

Tomasz Cyz

Opera, moja miłość

Co to jest opera? Budynek, w którym (prawie) co wieczór siedząca w wygodnych fotelach publiczność ogląda przedstawienia operowe, najczęściej z muzyką z przeszłości?

Marta Kijewska-Trembecka

Jak zostać Kanadyjczykiem

Rzeczywista wielokulturowość to nie suma kultur, ale nowa jakość, która powstaje z tej wielości. Pół wieku po ogłoszeniu polityki pluralizmu kulturowego Kanada wciąż musi się mierzyć z nowymi wyzwaniami. Projekt wielokulturowości sprzed kilku dekad traci na swej aktualności.

Dominika Kozłowska

Ćwiczenia z racjonalności

Podczas organizowanej niedawno przez miesięcznik „Znak” i Akademię Górniczo-Hutniczą w Krakowie debaty pt. Nauka vs pseudonauka padło wiele pytań nie tylko o przyczyny rosnącej popularności pseudonaukowych przekonań, lecz także o to, w jaki sposób odróżnić prawdę i wiedzę wartościową od manipulacyjnych uproszczeń i niezawinionych błędów.