Istniało w historii wiele innych państw, gdzie był obecny antysemityzm i równie mocne poczucie upokorzenia po konfliktach, a jednak nie wszystkie poszły drogą III Rzeszy. Równanie, choć poprawne, wydaje się powierzchowne. Vullierme przygląda się składowym nazizmu, m.in.: rasizmowi, eugenice, nacjonalizmowi, biurokratyzmowi, mesjanizmowi politycznemu. Do tej listy dołącza czynniki traktowane do tej pory marginalnie: acywilizm (brak ochrony cywilów w czasie operacji wojskowych) i anempatię (uczenie nieokazywania uczuć wobec cierpień innych). Jak przekonuje autor, nazizm jest głęboko wpisany w kulturę Zachodu i jeśli chcemy go zrozumieć, musimy przyjrzeć się naszemu dziedzictwu. Lustro Zachodu jest gorzką lekturą, w której dostrzegamy, jak historia cywilizacji zachodniej inspirowała niemiecki totalitaryzm. Eksterminacja została wcześniej przeprowadzona na Wielkich Równinach przez rząd USA. Inspiracji dla głodu jako metody walki dostarczyły relacje angielsko-irlandzkie. W tropieniu wpływowych Żydów wyprzedził Hitlera amerykański przedsiębiorca Henry Ford. Kolonializm brytyjski wskazał, jak budować śmiercionośne obozy.
Olbrzymim plusem Lustra… jest swoiste samopoznanie własnych korzeni, a wraz z nim próba odpowiedzi na pytanie, jak nie powtórzyć historii. Nasze rządy, stwierdza autor, potrafią tylko potępiać inne rządy. Piszemy świetne rezolucje, nad którymi długo głosujemy, ale nie potrafimy już konkretnie działać. Vullierme przekonuje, że działać to znaczy zacząć od siebie. Swojego języka, empatii, poczucia wyższości i poczucia krzywdy.
_
Jean-Louis Vullierme
Lustro Zachodu. Nazizm i cywilizacja zachodnia
tłum. Maria Żurowska,
Wydawnictwo W.A.B., Warszawa 2016, s. 418
