Część z nich po raz pierwszy ukazuje się po polsku. Autor, tropiąc różnorodne przejawy nowoczesności, bardzo szeroko i eseistycznie zakreśla horyzont swoich zainteresowań badawczych, książka daje również czytelnikowi wgląd w pracę historyka sztuki. Pozwala też ją docenić, Cztery nowoczesności należą bowiem do tych pozycji, dzięki którym zagadnienia obecne w dyskusjach uniwersyteckich przenikają do debaty publicznej. Popularyzacja wiedzy fachowej wzbogaca, pogłębia obraz rzeczywistości, wskazując na złożoność sytuacji. Lista tego, co czytelnik ma okazję poznać, czytając Cztery nowoczesności, jest długa: perypetie stylu zakopiańskiego, kulisy Powszechnej Wystawy Krajowej w 1929 r., działalność Władysława Strzemińskiego, architektura PRL-owskich hoteli, starania Ryszarda Stanisławskiego o uznanie sztuki polskiej na arenie międzynarodowej aż po współczesny design i artystów, którym autor przygląda się też jako kurator. Erudycja materiału sprawia, że koncepcja spinająca książkę: tytułowe cztery nowoczesności, wydaje się niepotrzebnie domknięta. Jakby wbrew płynącemu z niej przesłaniu, by uważnie przyglądać się i doceniać architektoniczno-historyczny pejzaż, w którym są zapisane fascynujące, a jeszcze nie do końca rozpoznane historie. Czy nie byłoby lepiej, gdyby zamiast wyrażoną wielokrotnie expresis verbis wizję Polski jako aktywnego podmiotu kształtującego nowoczesność pozostawić jako konkluzję czytelnikom?
_
Andrzej Szczerski
Cztery nowoczesności. Teksty o sztuce i architekturze polskiej XX wieku
Wydawnictwo Dodo Editor, Kraków 2015, s. 264
