Napisana przez niego książka posiada niemal wszystkie cechy, za które na całym świecie ceni się czeską literaturę. W gawędziarskim tonie oraz w barwnych historyjkach pełnych ironii i humoru autor przybliża czytelnikowi kolejne nazwiska aktorów i reżyserów, tytuły filmów i daty ich powstania. Anegdoty o filmowej dyplomacji za kulisami dyktatorskiej władzy pozwalają lepiej zrozumieć nie tylko dzieła twórców Nowej Fali, lecz również ówczesną rzeczywistość: próby ucieczki w przeszłość wobec niemożności mówienia wprost o tym, co aktualne, i o tym, co bolesne; absurdalne walki o zatwierdzenie scenariuszy, historie zamkniętych w barrandovskim sejfie filmów, które towarzyszą nierzadko tragicznym życiorysom. Jednak pomimo absurdów tamtego czasu z niemal każdej strony przebijają radość życia i fascynacja pięknem. Z dzisiejszej perspektywy nieznaczna liberalizacja reżimu socjalistycznego, zaledwie delikatny powiew wolności pozwoliły młodym artystom dzięki ich witalności i wrażliwości stworzyć światowy fenomen filmowy, który odsłania w książce Škvorecký.
Ta osobista historia będąca „owocem nostalgii za krajem” w wyśmienity literacko, acz dość niepozorny sposób zarysowuje życie i otaczającą rzeczywistość twórców Nowej Fali. Škvorecký znał jako przyjaciel i scenarzysta filmowy największych spośród nich – dzięki temu w historię kina wplótł czysto ludzki obraz, a o filmach potrafił opowiedzieć więcej niż inni.
_
Josef Škvorecký
Wszyscy ci wspaniali chłopcy i dziewczyny. Osobista historia czeskiego kina
tłum. Andrzej S. Jagodziński, Fundacja Pogranicze, Sejny 2018, s. 420
