Z pozycji filozoficznych dwie absolutnie kluczowe:
1. Leszek Kołakowski, Jeśli Boga nie ma. Książka, od której należy zacząć poszukiwanie odpowiedzi na pytanie o racjonalną zasadność wiary/niewiary i na której można je zakończyć, ponieważ przeczytawszy ją możemy podarować sobie przedzieranie się przez dziesiątki innych elukubracji, pewni, że nie znajdziemy w nich żadnego argumentu, którego nie uwzględniłby polski filozof. Niestety, nie zwalnia nas ona z konieczności samodzielnego opowiedzenia się po jednej lub po drugiej stronie („Pochlebiam sobie, że znane mi są wszystkie argumenty, wspierające wiarę w Boga i wszystkie argumenty przeciwne, przy czym ani jedne ani drugie nie są niezbite” – tak Kołakowski we wstępie do pozycji 5).
2. Tenże, Horror metaphysicus. Książka o niebo trudniejsza (przynajmniej dla mnie), a przecież jej znajomość jest konieczna, jeśli nie chcemy uchylić się przed najbardziej ważkimi pytaniami dotyczącymi istnienia nas samych i rzeczywistości. Wnioski z lektury jak w tytule.
Warto tu dodać także książkę nie najnowszą, aczkolwiek nadal aktualną, duetu Heller, Życiński, (3) Drogi myślących, przedstawiającą stosunek do pytań metafizycznych i wiary wybitnych filozofów i naukowców, wierzących i niewierzących, z drugiej połowy XX w. a także najnowszą książkę ks. Michała Hellera (4) Bóg i Nauka. Moje dwie drogi do jednego celu.
Z pozycji ilustrujących dialog czy dyskusję między wiarą a niewiarą warto przywołać:
5. Co nas łączy. Dialog z niewierzącymi. Wielowątkowa rozmowa bez szyderstw i anatem między deklarującymi niewiarę i wiarę w Polsce przełomu tysiącleci. Wśród rozmówców Lem (migający się od wypowiedzi), Bauman, Woleński, Głowiński, Prokopiuk, Wildstein i inne ważne postaci życia intelektualnego. Inicjator publikacji, Stanisław Obirek, jako inspirację wskazywał (6) W co wierzy ten, kto nie wierzy – listowny dialog Umberta Eco i kard. Carla Marii Montiniego, ale tę pozycję trudno uznać za rozmowę dwóch zupełnie obcych sobie stron, ponieważ Eco cytujący Akwinatę i Ojców Kościoła kiepsko wypada w roli ateusza-ignoranta. Z drugiej strony to, że kieruje on swoje wątpliwości do Kościoła, pozwala Montiniemu odwoływać się do ducha i treści Ewangelii, często przygniecionej kościelną instytucją oraz ignorancją, indolencją i indyferentyzmem członków tejże. W Polsce podobny dwugłos (aczkolwiek odrębnie i bardziej monologicznie) przedstawili Józef Życiński w książce (7) Wiara wątpiących i Jan Woleński w (8) Granicach niewiary. Książka Woleńskiego powstała w kontrze do nie do końca sprawiedliwego, jego zdaniem, potraktowania ateizmu przez lubelskiego arcybiskupa, stąd czasami słychać w niej wyraźny głos polemiczny. Z kolei kontynuacją (5) jest dopiero co opublikowany zapis rozmów Obirka i Baumana (9) O Bogu i człowieku. Rozmowy.
