Monika Świerkosz

Frankenstein. Przemiany potwora

Mamy dziś Frankensteina politycznego, psychoanalitycznego i queerowego. Monstrum symbolizuje tak rewolucję francuską, jak zemstę na ojcu czy homoerotyczne pragnienie. 18-letnia pisarka stworzyła wielowarstwowy nowoczesny mit.

Monika Świerkosz

Zakładniczka antropocentrycznej wyobraźni

Choć cenię sobie „żartobliwość” i „optymizm”, do którego odwołują się twórcy komiksu, to myślę, że zmarnowali świetną okazję, by inaczej niż antropocentrycznie i patriarchalnie opowiedzieć o początkach historii człowieka.

Monika Świerkosz

Romans przyrodoleczniczy

W korespondencji Dąbrowskiej i Stempowskiego doskonałe są fragmenty opisujące praktyki lecznicze, jakim poddają się intelektualiści w sanatoriach, gdy ciało i umysł odmawiają posłuszeństwa. Gimnastyka, irygacje, „kąpiele powietrzne” to niedoceniane komponenty pracy pisarskiej.

Monika Świerkosz

Moralny jak zwierzę

Konrad Lorenz chciał uświadomić nam, ile w tym, „co zwiemy wszechludzkim”, jest „przedludzkiego”. Po jego książki chętnie sięgała Wisława Szymborska, ceniąc w nich właśnie ową odwróconą logikę, pozwalającą z ironią odnieść się do roszczeń klasycznych humanistów stawiających człowieka w centrum świata.

Monika Świerkosz

Uchodźczy upór przetrwania

Mimo tradycjonalistycznego tytułu „Pamiętnik matki” jest zapisem politycznego doświadczenia polskiej chłopki, uchodźczyni, rewolucjonistki, wreszcie komunistki i pionierki ruchu robotniczego.

Monika Świerkosz

Polskie fantazje kolonialne

Mistyfikacja została zaplanowana w sposób niemal doskonały – antologia „poezji murzyńskiej” Niam niam rozesłana na uniwersytety i do redakcji czasopism doczekała się kilku pochlebnych recenzji.

Monika Świerkosz

Kobieta maszyna

Już od czasów pierwszych mechanicznych lalek widać, że technologia traktowana jak fascynujący, tajemniczy Inny naznaczona została żeńskością i, podobnie jak kobiety w społeczeństwie, musiała zostać poddana kontroli mężczyzn.

Monika Świerkosz

Oszustwo wielkiej sztuki

Stanisława Przybyszewska jest pisarką na przemian zapominaną i przypominaną – zjawia się na moment wśród żywych, dyskutowana, ważna i obecna, po czym wraca niczym duch na marginesy kanonu.

Monika Świerkosz

Wyjść poza skandal

Jak pozostać po ludzku uczciwym, nie będąc politycznie naiwnym? To pytanie, które powraca w Agitce Anny Bojarskiej, jednej z najważniejszych pisarek czasów transformacji.

z Maciejem Dudą rozmawia Monika Świerkosz

Sukienka, która (nie) straszy

Jak zmienił się wizerunek i rola feministy od XIX w. i jakie pułapki czyhają dzisiaj na entuzjastów problematycznego słowa na „f” ?

Monika Świerkosz, Witek Seredyński

Rozmowy (nie tylko) zwierząt

Język Rozmów zwierząt jest enigmatyczny i wieloznaczny, ironiczny i do bólu poważny, oszczędny i bardzo wyrazisty zarazem. Tematem staje się wszystko: od macierzyństwa, przez równouprawnienie, po eutanazję. Są codzienne potrzeby, niezwyczajne marzenia i irracjonalne lęki, jest śmierć i beztroska zabawa, są konflikty międzypokoleniowe, męsko-damskie uszczypliwości, narzekanie, plotki i egzystencjalne rozważania o życiu

Monika Świerkosz

Rytmy ciała, rytmy poezji

„Na początku był rytm” – ta efektowna fraza niemieckiego kompozytora Bülowa, mówiąca o przeddyskursywnym charakterze rytmu, nie jest dla Adama Dziadka tylko chwytem retorycznym, ale podstawą całego projektu „krytyki somatycznej”.

Monika Świerkosz

Na łąkach Birkenau

Narratorka Gier w Birkenau podgląda „rytuały pamięci zbiorowej”, ale nigdy do końca nie staje się ich częścią. Przeszłość – jej własna i innych, dawno już nieżyjących – ciągle do niej powraca, wciska się natrętnie przez szczeliny czasu do teraźniejszości.

Monika Świerkosz

W głębokim, mrocznym lesie

Fertility to niezwykle mroczna, ale poruszająca baśń dla dorosłych o krzywdzie, zemście i ludzko-nie-ludzkim świecie praw i porządków.

Monika Świerkosz

„Mój chłodny ojcze szaleńcze”

Dwie dorastające dziewczyny (Lucia Joyce i Mary Atherton), dwóch znanych ojców (pisarz James Joyce i jego popularyzator – krytyk James S. Atherton), dwa różne światy (modernistycznego Paryża bohemy artystycznej i robotniczej Irlandii, podnoszącej się powoli z powojennej biedy), dwie podobne opowieści o kobiecej walce o prawo do niezależności i samorealizacji. I na szczęście, dwa odmienne zakończenia.

Monika Świerkosz

Dr hab., wykładowczyni Wydziału Polonistyki UJ. Zajmuje się prozą kobiecą, historią feminizmu i teorią krytyczną. Ostatnio wydała: Arachne i Atena. Literatura, polityka i kobiecy klasycyzm (2017). Mieszka w Nowej Hucie