Herezje to świat wielobarwny, w którym egzystują obok siebie poważny namysł i szaleńcze wręcz wyobrażenia. Ortodoksja i herezja zdominowały życie biskupa Cyru Teodoreta (zm. w 460 r.). Dbając o czystość przekazu wiary, poszukiwał herezji, dowiadywał się o nich jak najwięcej, a następnie udowadniał błędy. Cechowała go duża ciekawość badawcza, skoro najmocniej określa poglądy nieortodoksyjne jako „fetor”. Oskarżając innych o herezje, sam musiał się często tłumaczyć, że jest strażnikiem prawowiernej nauki. Uwikłany w spory teologiczne, a w jeszcze większym stopniu w spory międzyludzkie, został nawet uznany za heretyka. Ostatecznie potwierdzono jego prawowierność w 680 r. Pisane pod koniec życia dziełko O herezjach Teodoreta z Cyru jest niemal nieznane. Odczytywane dzisiaj, imponuje encyklopedycznym zbiorem wiadomości o grupach nieortodoksyjnych oraz dużą dozą humanizmu. Ostatni rozdział, niemal tak obszerny jak wcześniejsze opisy heretyckich poglądów, to wykład na temat Credo. O herezjach tylko w niewielkim stopniu ustępuje Adversus haereses Ireneusza z Lyonu, ale warto mieć obydwie pozycje na jednej półce.
–
Teodoryt z Cyru
O herezjach
wstęp, tłum., przypisy Przemysław Marek Szewczyk
Wydawnictwo WAM, Kraków 2016, s. 170
