fbpx
Mateusz Burzyk marzec 2019

Filozof z biografią

Do niedawna o myśli Constantina Noiki dowiedzieć się można było w Polsce z dwóch źródeł: wstępu Ireneusza Kani do Sześciu chorób ducha współczesnego oraz Dziennika z Păltinişu, w którym Gabriel Liiceanu opisał filozoficzny trening, zafundowany jego rówieśnikom przez Mistrza.

Artykuł z numeru

Jak pięknie różnią się nasze mózgi

Jak pięknie różnią się nasze mózgi

Zredagowany przez Joannę Kornaś-Warwas i Andrzeja Zawadzkiego tom uzupełnia więc w polskiej bibliografii potężna lukę. Po pierwsze, dowiadujemy się sporo o filozofii Noiki: jego interpretacji heglizmu i sporze z Ottem Pöggelerem, ontologii skupionej wokół rumuńskiego przyimka întru (oznaczającego zarazem „w” i „ku”), a także o historycznych przemianach kultury europejskiej, uporządkowanych w oparciu o charakterystykę części mowy. Po drugie, tom pozwala się zapoznać z kluczowymi wydarzeniami z biografii filozofa. Noika słynie z tego, że na przełomie lat 60. i 70. „zbudował” prywatną szkołę filozoficzną, przez którą przeszła elita intelektualna demokratycznej Rumunii. Było to możliwe, ponieważ – w przeciwieństwie do Ionesco, Ciorana czy Eliadego – po II wojnie światowej pozostał w komunistycznej Rumunii. Reżim odpłacił mu się za to czteroma latami więzienia i wybiciem w trakcie przesłuchań zębów. Podczas procesu jednak Noika – choć próbował brać winę na siebie – dał agentom Securitate pretekst do oskarżenia i aresztowania wielu znajomych i przyjaciół – byli i tacy, którzy winili go za śmierć bliskich. W trakcie lektury czytelnik mierzy się więc zarówno z tragizmem losów Noiki, jak i własnym zakłopotaniem.

Pojawiają się tu tropy nieoczywiste, jak np. zestawienie odmiennych strategii zachowania ciągłości kultur narodowych: jedna Noiki właśnie, druga Jerzego Giedroycia.

_

Constantin Noica i filozofia XX wieku

red. Joanna Kornaś-Warwas,  Andrzej Zawadzki

Księgarnia Akademicka, Kraków 2018, s. 252