fbpx
Iwona Boruszkowska maj 2019

„Ciemność niosąca ulgę”

Djuna Barnes uważana za jedną z najbardziej wyrazistych postaci nowojorskiej socjety i paryskiej bohemy lat 20. i 30. XX w. pozostawała dla polskiego czytelnika „najsłynniejszą nieznaną pisarką XX w.”.

Artykuł z numeru

Święty Houellebecq

Święty Houellebecq

W kręgu jej znajomych znaleźli się James Joyce, Gertruda Stein i Peggy Guggenheim. Rozgłos i zawiść środowiska przyniosły jej wydane po raz pierwszy w polskim przekładzie Ostępy nocy, eksperymentalna powieść z 1936 r., uważana za klasykę literatury wysokiego modernizmu i ważną pozycję kanonu literatury lesbijskiej.

Fabuła powieści koncentruje się wokół losów trzech ekscentrycznych kobiet. Młoda amerykańska femme fatale Robin porzuca męża i dziecko dla Nory, a po romansie z nią ucieka do Stanów z młodą Jenny. Osamotniona bohaterka spędza czas w towarzystwie powiernika – samozwańczego doktora O’Connora, który „upił się i recytuje świat”, choć swoim gadulstwem próbuje zagłuszyć prawdę, że świata nie da się wypowiedzieć. Nie jest to prosta opowieść o miłosnych intrygach, zdradach i porzuceniu, to dramatyczny obraz ludzi uwięzionych w niepasujących ciałach i pełnych tęsknoty za wolnością.

Najważniejszy w Ostępach nocy jest język, szaleństwo opowiadania, muzyczność frazy, surrealistyczne obrazowanie, literacki palimpsest nadpisywany na różnych kulturowych, literackich czy naukowych przedstawieniach. Udziwniona, fragmentaryczna narracja o niemożności wyrażenia tego, co czujemy, pozostawia nas w bezsile i apatii: nawet jeżeli wypowiemy swoje wnętrze, wysłowimy najbardziej skrywane emocje, nic się nie zmieni, gdyż wielkie uczucie jest jedynie wielką ułudą.

_

Djuna Barnes

Ostępy nocy

tłum. Marcin Szuster, Wydawnictwo Ossolineum, Wrocław 2018, s. 206