Tamtej niedzieli zaparkowałam jak zwykle na parkingu przy krakowskim kościele Franciszkanów. Wąską wybrukowaną uliczką doszłam do pl. Wszystkich Świętych. Tym razem jednak skręciłam w prawo, w Grodzką, zamiast, jak to miałam w zwyczaju przez wiele lat, iść prosto, w stronę gotyckiego kościoła krakowskich Dominikanów.
Po raz pierwszy szłam nie na katolicką mszę, ale na luterańskie nabożeństwo.
*
W latach poprzedzających tamtą niedzielę coraz częściej zdarzało mi się opuszczać msze. Czułam się z tym źle, a mimo to przez długie miesiące odkładałam poważną rozmowę z samą sobą. Najwyraźniej jednak ta rozmowa toczyła się w moich wewnętrznych światach, ponieważ pewnego letniego dnia w zeszłym roku poczułam nagle, że decyzja została podjęta – odchodzę.
Pamiętam dokładnie ten moment – jechałam autostradą pod Krakowem i gdzieś na wysokości krakowskiego os. Bieżanów usłyszałam, jak na głos mówię zdanie: „Ja już nie wrócę do tego kościoła”. Z oczu popłynęły mi łzy; pamiętam ich ciepło.
Odchodziłam z Kościoła katolickiego, ale dalej byłam chrześcijanką.
Tego samego popołudnia napisałam na Messengerze do mojej koleżanki, teolożki, katolickiej feministki Zuzanny Radzik z prośbą o namiar na pastorkę. Wiedziałam, że potrzebuję rozmowy z kobietą-księdzem i że nie znajdę jej w Kościele katolickim. Godzinę później rozmawiałam już z Moniką Zuber, pastorką Kościoła ewangelicko-metodystycznego z Ełku. „Jak mam się zwracać?” – zaczęłam ostrożnie. „Monika” – odpowiedziała. Pamiętam, że stanęła mi wtedy przed oczami ostatnia scena z Truman Show, kiedy Jim Carrey naciska klamkę do innego, prawdziwego świata, którego istnienie przeczuwał, o przedostanie się do którego walczył.
Chociaż wtedy nie rozumiałam, co właściwie się we mnie stało – w dniach poprzedzających tę chwilę nie wydarzyło się nic szczególnego – dzisiaj, kilkanaście miesięcy później, umiem nazwać powody, dla których odeszłam.
*
Spędziłam długie lata w tylnych ławach kościoła. Nawet kiedy siedziałam z przodu, w jakimś sensie siedziałam z tyłu.
Dlaczego? Po pierwsze, byłam kobietą.
Wyobraźcie sobie restaurację, w której oficjalnie panuje zasada, że szefem kuchni nie może zostać kobieta. Może być kelnerką, sprzątaczką, może być kucharką, ale w regulaminie restauracji wyraźnie jest powiedziane, że żeby zostać szefem kuchni, trzeba być mężczyzną. Wyobraźcie sobie firmę, w której kobiety – wedle oficjalnej polityki – nie mogą wejść do zarządu. Szkołę, w której kobieta nie może być dyrektorem. Nie jadłabym w tej knajpie, nie pracowałabym w takiej firmie, nie posłałabym dziecka do takiej szkoły. A jednak przez dziesiątki lat chodziłam do kościoła, który instytucjonalnie zabrania kobietom pełnienia funkcji kapłana, że już o proboszczu, biskupie czy papieżu nie wspomnę. Kobiety stanowią większość ludzi mieszkających w Polsce. Stanowią jeszcze bardziej wyraźną większość wiernych przychodzących co niedzielę do kościołów katolickich w naszym kraju.
