Wydanie uzupełniono o historycznofilozoficzny wstęp zarysowujący różne rozumienia idei cnoty (gr. areté, łac. virtus) na przestrzeni wieków. Uporządkowane alfabetycznie zalety i wady moralne tworzą eseistyczny leksykon zawierający hasła nie tylko sztandarowe dla rozważań filozoficznych (jak „Mądrość” czy „Prawość”), lecz także odległe od akademickiego kanonu (m.in. „Gadulstwo”, „Chamstwo”). W tych najmniej oczywistych ustępach kryją się najciekawsze treści, które może odkryć dla siebie zarówno zupełny laik, jak i zaawansowany adept filozofii.
Równolegle ujawnia się jednak drugi pomysł. To polityczno-społeczna diagnoza Gadacza, w zamierzeniu stanowiąca spoiwo dla całości, a brzmiąca następująco: współczesny kryzys cnót skutkuje osłabieniem demokracji i dominacją populizmu. Temat byłby warty pogłębienia raczej w osobnym opracowaniu; natomiast zamiast tego Gadacz dokonuje fuzji, chcąc stworzyć moralny leksykon i jednocześnie przedstawić polityczny komentarz. Skutkuje to poczuciem rozdźwięku, gdy w zniuansowane eseje o poszczególnych wadach czy zaletach moralnych wdzierają się nagle pobieżne i raczej truistyczne uwagi o złej kondycji współczesnej sceny politycznej. Warto jednak przymknąć na nie oko, by w zamian cieszyć się najlepszymi momentami książki.
Czytaj także
Buntownik wobec przyjaciół, pokorny wobec Boga
—
Tadeusz Gadacz
O bezprawiu i przyzwoitości. Wady i zalety moralne dla mądrych ludzi na trudne czasy
Wydawnictwo Nieoczywiste, Warszawa 2020, s. 464
