Freud pisał, że przeciwieństwem zabawy nie jest powaga, lecz rzeczywistość. A że nasza nie jest zbyt radosna, raczej obfitująca w powody do frustracji i piętrząca poczucie absurdu, tym bardziej powinniśmy się śmiać. Czy jednak faktycznie tak jest? Pozornie lekki temat okazuje się twardym orzechem do zgryzienia, bo gdy zaczynamy poszukiwać informacji na temat poczucia humoru w Polsce, trafiamy na wykluczające się wzajemnie opinie. Wynika z nich, że jako społeczeństwo albo możemy poszczycić się znakomitym poczuciem humoru, tym bardziej wyrafinowanym, że wyćwiczonym na wertepach naszej trudnej historii; albo wprost przeciwnie: że najlepszym rymem do „Polak” jest słowo „ponurak”. I trudno o mniej zabawny naród, z tych samych zresztą co powyżej przyczyn. Wygląda na to, że choć świat znacząco się zmienił od czasów romantyzmu, niejeden wciąż pyta za znakomitą badaczką epoki Dorotą Siwicką: „Czy Polacy mają prawo śmiać się?”. A może „najweselszy barak w obozie” jednak bardziej zobowiązuje? Co zrobić z tym fantem? Może po prostu śmiejemy się, ale inaczej, niż wielu z nas przyzwyczaiło się sądzić? A może nie ma już wcale żadnego polskiego poczucia humoru, tylko globalne w polskiej wersji językowej?
Uwiąd filmowej komedii
Oto w rozmowie udzielonej portalowi Onet z okazji swoich 60. urodzin, powszechnie lubiany aktor Cezary Żak – kojarzony głównie z rolami komediowymi – przyznał, że rozważa pożegnanie z zawodem, i dodał ze smutkiem, że jego zdaniem polskie poczucie humoru nie stoi dziś na najwyższym poziomie. Za ten stan rzeczy obwiniał przede wszystkim telewizję i fakt, że od lat 90. coraz bardziej obniżano loty żartów płynących z ekranu. Smutno słyszeć takie słowa ze strony gwiazdora jednego z najbardziej bezpretensjonalnych i sympatycznych sitcomów, czyli Miodowych lat, ale wydaje się, że jego obserwacja tylko częściowo może zostać uznana za słuszną. Faktycznie bowiem w telewizji jest coraz mniej zabawnie: o ile powtórki starych seriali, w tym tych z samym Cezarym Żakiem, wciąż budzą sentyment i pozytywne emocje (o czym świadczą nie tylko powtórki, ale też fanowskie strony i grupy w internecie), to trudno przypomnieć sobie, żeby w ostatnich latach pojawił się serial komediowy konkurujący popularnością i rozpoznawalnością z dawniejszymi produkcjami.
Dziś ambicją twórców serialowych jest kręcenie kryminałów czy thrillerów, według standardów wyznaczanych przez Netflixa i HBO, albo tasiemców kostiumowych; sitcom to raczej format na czasy niskich budżetów i chałupniczych metod realizacji.
Komedia filmowa, przez dłuższy czas jedyny konsekwentnie realizowany w Polsce format kina gatunkowego, od pewnego momentu zaczęła podążać sprawdzoną ścieżką: niezły wynik w box office plus łomot od krytyków i widzów. W pewnym momencie nastąpiło przesilenie i o ile przez dłuższy czas kino potransformacyjne oferowało kiepskie dramaty i drugoligowe sensacje, ale na drugą nogę zapewniało wiele powodów do śmiechu i zasoby kultowych odzywek, o tyle stopniowo te pierwsze coraz bardziej podnosiły poziom, podczas gdy komedia nurkowała w Rowie Mariańskim w okolicach tak niesławnych wyrobów jak Wyjazd integracyjny i Kac Wawa.
