Położona na archipelagu Wielkich Antyli w basenie Morza Karaibskiego wyspa Hispaniola była jedną z pierwszych, do których dotarły wyprawy Europejczyków do Nowego Świata zapoczątkowane przełomową podróżą Krzysztofa Kolumba. Była też jednym z najwcześniej skolonizowanych przez Europejczyków obszarów Ameryki, a kulminację tego procesu stanowiło niemal całkowite wybicie tamtejszej ludności rdzennej. Wreszcie znajdująca się na tejże wyspie francuska kolonia Saint-Domingue była pierwszym państwem Ameryki Łacińskiej i Karaibów, które ogłosiło niepodległość. Miało to miejsce w 1804 r., zaledwie 28 lat po Deklaracji niepodległości Stanów Zjednoczonych. Okres kolonialny stanowił dla Haiti czas ogromnych i bolesnych przeobrażeń. Sprawiły one, że ogłaszająca na początku XIX w. niepodległość kolonia Saint-Domingue w niewielkim stopniu przypominała Hispaniolę prehiszpańską.
Brutalna polityka kolonizatorów bardzo szybko zrodziła problem braku rąk do pracy na zakładanych przez Europejczyków plantacjach trzciny cukrowej. Skutkiem tego stał się „import” darmowej siły roboczej w postaci niewolników z Afryki. Zapotrzebowanie na nich było tak wielkie, że w krótkim czasie liczba afrykańskich niewolników i ich potomków wielokrotnie przewyższała niewielką grupę białych kolonizatorów i Kreoli, jak nazywano ludność białą urodzoną już w koloniach. Zmiana struktury rasowej wyspy od 1659 r. podzielonej między Hiszpanię i Francję była czymś absolutnie wyjątkowym i niosła ze sobą określone konsekwencje. Współcześnie 95% mieszkańców Haiti to czarnoskórzy potomkowie niewolników przywożonych z Afryki. Zaledwie 5% ludności dzisiaj stanowią Mulaci oraz biali. To przede wszystkim dlatego Haiti bywa określane afrykańskim państwem w Ameryce.
Kolonialna historia Haiti miała ogromny wpływ na losy tego państwa także po uzyskaniu niepodległości. Już same okoliczności, które doprowadziły do zrzucenia jarzma kolonializmu, były szczególne i nie wróżyły dobrze na przyszłość. Po tym, jak oświeceniowe ideały zaczęto przekuwać na rzeczywistość społeczno-polityczną w różnych częściach świata, okazało się, że dotychczasowy porządek był nie do utrzymania również w niewielkiej karaibskiej kolonii Francji, jaką stanowiło Saint-Domingue. Wieści o wybuchu rewolucji francuskiej, a przede wszystkim o jej podłożu intelektualnym, szybko bowiem dotarły do kolonii. Lekceważenie ludności niewolniczej przez niewielką społeczność białych było tak duże, że zupełnie nie brali oni pod uwagę możliwości zrozumienia oświeceniowych zmian przez afrykańskich niewolników. W konsekwencji już na początku lat 90. XVIII w. doszło do wybuchu walk między niewolnikami a ich białymi właścicielami. Niewolnicy chwycili za broń, domagając się swobód w zgodzie z oświeceniowymi hasłami rewolucji francuskiej: wolności, równości, braterstwa. Walki te trwały całą dekadę, by w końcu zakończyć się sukcesem w postaci zniesienia niewolnictwa w kolonii. Podkreślić należy, że przez cały ten okres wśród walczących nie pojawiło się hasło niepodległości. Dopiero wysłanie przez Napoleona ekspedycji wojskowej do kolonii, w nadziei iż jej pacyfikacja stanie się krokiem w kierunku odbudowy francuskiego imperium kolonialnego na zachodniej półkuli, spowodowało, że zaczęto rozważać możliwość oderwania się od Francji. Jednak w dalszym ciągu niepodległość nie stanowiła celu samego w sobie. Traktowano ją jedynie jako środek gwarantujący, iż niewolnictwo nie powróci do kolonii. Można żartobliwe stwierdzić, że Haiti niepodległość uzyskało trochę przypadkowo.
