Mało kto zna moje przyzwyczajenia i zainteresowania tak dobrze jak algorytm. Każdego wieczora, podkarmiony i syty ciasteczkami z całego dnia, życzliwie odwdzięcza mi się podpowiedziami treści, które wydają mu się dla mnie najciekawsze. Oto więc filmowany na szutrowym szlaku nowy model roweru z większym prześwitem na grubsze, bardziej terenowe opony. Shop now. Potem małe, przytulne domki do wynajęcia na weekend. Rosyjski myśliwiec wystrzeliwujący rakiety w wiejski dom gdzieś w Ukrainie. Trzy puchate pieski, nieradzące sobie z wejściem na kanapę. Seria odzieży turystycznej z nowoczesną, oddychającą membraną. Przytulone do siebie dzieci śpiące w tunelu kijowskiego metra. Kompilacja o kotach spadających z kuchennych blatów.
Pianistka grająca na fortepianie w zniszczonym przez bombardowanie pokoju.
Pianistka grająca na fortepianie w zniszczonym przez bombardowanie pokoju.
Pianistka grająca na fortepianie w zniszczonym przez bombardowanie pokoju.
Lampka rowerowa, której moc i częstotliwość błysku można dobierać z poziomu aplikacji w telefonie. I jeszcze dziwne zjawisko atmosferyczne w górach uchwycone przez alpinistów.
Nie żebym miał jakiekolwiek złudzenia, jak to działa. Z każdym kolejnym dniem tej upiornej wojny narasta jednak we mnie sprzeciw wobec tego, co wycieka do tradycyjnych mediów z tych społecznościowych. I nie chodzi tu nawet o konkretne historie. Rzecz bardziej w sposobie ich podawania. Zgodziliśmy się na niego, przyzwyczajeni do socialmediowej maszynki robiącej budyń z naszych mózgów. Choć może nie – to nieprawda. Zgodzono się za nas. Podporządkowany klikalności i zasięgom obieg informacji karmi się emocją – im ona szybsza i prostsza, tym lepiej. Wojna w emocje obfituje – warunki do symbiozy są tu więc idealne. Wystarczy je wypreparować, zostawić jedynie szkicowo zarysowane tło.
Buntuję się przeciwko tym wszystkim wzruszającym obrazom i wstrząsającym historiom. Pianistkom w zrujnowanych pokojach, ludziach klęczących na poboczu w czasie ostatniej drogi żołnierzy, gościowi z papierosem przenoszącemu gołymi rękami minę.
Bez kontekstu, jakkolwiek koszmarny by on był, wszystkie te obrazy stają się jedynie contentem. Przepuszczanie ich przez socialmediowy algorytm, siłą rzeczy, czasem romantyzuje, a zwykle po prostu trywializuje wojnę.
W książce Apeirogon Colum McCann opisuje losy dwóch ojców – Palestyńczyka Bassama Aramina i Izraelczyka Ramiego Elhanana. Połączyło ich to, co zazwyczaj dzieli mieszkańców Izraela i Palestyny – śmierć najbliższych. Córka Bassama została postrzelona w tył głowy gumową kulą, używaną przez izraelskie siły bezpieczeństwa do tłumienia zamieszek. Nie było żadnego powodu, by do Abir strzelać – wychodziła właśnie ze sklepu, do którego poszła w czasie przerwy, kupiła sobie w nim cukierki, zaraz miała wracać do szkoły. Córka Ramiego – Smadar – zginęła w zamachu bombowym przeprowadzonym przez Hamas we wrześniu 1997 r. w Jerozolimie, śmierć zastała ją na zakupach z koleżankami.
