Kanadę kojarzymy z syropem klonowym, hokejem, Celine Dion, Anią – przepraszam, Anne! – Shirley z Zielonych Szczytów. Może jeszcze z Justinem Trudeau albo policją konną w czerwonych mundurach. A jakie skojarzenia rodzi w czytelniczkach i czytelnikach literatury faktu? Zapewne z tragedią uczniów prowadzonych m.in. przez Kościół katolicki szkół rezydencjalnych.
Jeżeli 27 śmierci Toby’ego Obeda było zdrapaniem lukru z nieskazitelnego wizerunku Kanady, to jeszcze więcej argumentów dostarczy Siedem opadłych piór kanadyjskiej dziennikarki Tanyi Talagi. Książka pokazuje znacznie szerszy kontekst przemocy opresyjnego państwa i jego urzędników. Co gorsza, stosowanej nadal, bo rzecz dotyczy stosunkowo niedawnych wydarzeń. Każde z tytułowych „opadłych piór” to jedno z dzieci, które w latach 2000–2011 zaginęły i zmarły w niewyjaśnionych okolicznościach w okolicach Thunder Bay. Łączyło je tubylcze pochodzenie, uczęszczanie do placówek edukacyjnych przeznaczonych dla ludności rdzennej, a co za tym idzie: systemowe wykorzenienie.
Rozmiary śledztwa Talagi, liczba nazwisk i relacji imponują, ale… stanowią również o minusach książki, która stawia więcej pytań, niż udziela odpowiedzi. Autorka ukazuje przejawy rasizmu, lecz go nie problematyzuje – nie wiemy np., czym różni się północ od południa Kanady, choć reporterka posługuje się takim, prawdopodobnie znaczącym, podziałem. Książka zbudowana jak reportaż śledczy rozczaruje czytelnika oczekującego ujawnienia prawdy o zbrodniach, gdyż odbijamy się od ściany niewyjaśnienia losów bohaterów.
Tanya Talaga Siedem opadłych piór. Rasizm, śmierć i brutalne prawdy o Kanadzie tłum. Emilia Skowrońska, Wydawnictwo Marginesy, Warszawa 2023, s. 368
