Londyn, rok 1925. Wyprawa Davida Hennikera, Simona O’Neilla i Roberta Byrona to spontaniczny zryw, poprzedzony chaotycznym przygotowaniem. Dla trójki młodych Brytyjczyków hasło „podróż na Bałkany” było wystarczającym impulsem do rozpoczęcia przygody, dzięki której odwiedzili Niemcy, Austrię, Włochy i dotarli do Grecji. Osobną bohaterką podróży – a raczej jej niekwestionowaną sprawczynią – jest Diana. Sportowy, lśniący automobil marki Sunbeam Tourer opisywany przez autora zawsze z najwyższą troską i uznaniem.
Tytuł książki trafnie oddaje strategię Roberta Byrona. Pisarz przystawia do zdobytej wcześniej wiedzy zwierciadło, konfrontując ją z oglądanymi teraz na żywo zabytkami architektury. Czasem ulega też pokusie, żeby złośliwie błyskać swoim lusterkiem w to, co skostniałe, nadęte lub przesadnie biurokratyczne. Styl pisania wyróżnia się zmianami rytmu – od długich erudycyjnych popisów po lakoniczne, ostre uwagi, szczególnie te dotyczące sytuacji społecznej w Europie. W tle pobrzmiewa rosnący w siłę faszyzm. Wspólnym mianownikiem zapisków Byrona jest lekkość i niewymuszoność, co sprawia, że wiele z jego spostrzeżeń dziś także brzmi aktualnie.
Z posłowia tłumaczki Doroty Kozińskiej wyłania się obraz Roberta Byrona jako człowieka błyskotliwego, ale i zagadkowego nawet dla najbliższego otoczenia. A przede wszystkim – duchowego ojca wielu znanych podróżników pisarzy, jak Colin Thubron, Bruce Chatwin czy Patrick Leigh Fermor.
–
Robert Byron
Europa w zwierciadle
tłum. Dorota Kozińska, Wydawnictwo Próby, Warszawa 2020, s. 284
