Artur Madaliński

Bolesna nierzeczywistość

Zakład dla Sierot w Crăiești pomalowali na niebiesko, ale i tak nie jest to dobre miejsce.

Artur Madaliński

Prosię zawsze zwycięża

Elizabeth Finch Juliana Barnesa opowiada o tym, jak bardzo potrafimy sobie kogoś wymyślić i jak kurczowo się tej wizji trzymamy

Artur Madaliński

Nie oglądasz wiadomości, paru gościom krzyczysz: „pas!”, wolisz zanurzyć się w nowej powieści Andrzeja Stasiuka czy przepastnych otchłaniach „Dzienników” Jana Józefa Szczepańskiego? Świetnie, ale polityka już tam jest

Artur Madaliński

Wielki geometra i smutne miłości

Calvino jest mistrzem kondensacji. Kobieta jest piękna, mężczyzna jest młody, chłopiec nosi zielone okulary. Tak powstają teksty parabole, które – po pół wieku od ich napisania – nie tracą nic ze swojej aktualności.

Artur Madaliński

„Empuzjon” Olgi Tokarczuk, czyli wołanie o wielość

Ależ smakowity to kąsek dla tych, którzy lubią słuchać, jak książki ze sobą rozmawiają i tropić ciągnące się od tekstu do tekstu nawiązania! W „Empuzjonie” – nowej, długo wyczekiwanej powieści Olgi Tokarczuk – znajdą ich owi pasjonaci literackich powinowactw całą masę.

Artur Madaliński

Fabryki przeszłości

Kojąca odmiana nostalgii łączy się zawsze – co znakomicie pokazuje Georgi Gospodinow – z powrotem myślenia nacjonalistycznego, opartego na lokalnych mitach i napuszonej symbolice.

Artur Madaliński

Skąd się biorą przegrywy

Na powierzchni prozy George’a Saundersa sielanka – znamionujące niezwykłą wyobraźnię koncepty, absurdalne zwroty wydarzeń, groteskowe postaci. Ale w środku – pisarz odsłania go przed nami prowadzonym z chirurgiczną precyzją ostrzem ironii – czarna otchłań rozpaczy, życiowa porażka, bezsilność.

Artur Madaliński

Cudze smakują lepiej

Sporo w Cudzych słowach relacji. Są to relacje co najmniej dwuznaczne, bo nowa książka Wita Szostaka ufundowana jest na semantycznym potencjale słowa, którego sens wyznaczają takie pojęcia, jak opis, charakterystyka, przekaz, związek czy korelacja.

Artur Madaliński

Doktor Yes i kwestia biografii

Można Mężczyznę w czerwonym płaszczu przeczytać jako rozbudowaną ekfrazę. Jest bowiem nowa proza Juliana Barnesa wielowątkowym komentarzem do pewnego obrazu, który pisarz zobaczył w National Portrait Gallery w 2015 r.

Artur Madaliński

Ślady rozproszenia

Książka Sebalda to zapis wyprawy myśliwego, który mistrzowsko wskazuje nam zatarte tropy i wprawnie odsłania koleiny łączące pozornie odległe od siebie miejsca i zdarzenia.

Artur Madaliński

Przewaga obcości

Feliksa Netza miało nie być. Nie tylko jako poety, prozaika, eseisty, radiowca i wybitnego tłumacza. Miało go nie być w ogóle. Gdy jako 19-letni chłopak pracował w kopalni, przeszedł pod wózkiem z urobkiem i dotknął drutu ślizgowego pod olbrzymim napięciem. W dziewięciu przypadkach na dziesięć takie zdarzenia kończyły się śmiercią. Młody Netz – cudem – ocalał i dzięki temu Śląskowi przydarzył się twórca, który przez 60 lat wrastał w ten mroczny region, pisał o nim i próbował objaśniać jego niepochwytną istotę.

z ks. Eligiuszem Piotrowskim rozmawia Artur Madaliński

Innego życia nie będzie?

Wielu teologów zajmuje się dzisiaj obroną doktryny w takiej formie, w jakiej funkcjonowała ona kilkadziesiąt lat temu. Jednak domaganie się, by ludzie wierzyli w coś, o czym wiedzą już, że wygląda inaczej, niż podaje im się do wierzenia, jest absurdalne. Trzeba raczej szukać takich metod na przekazanie ludziom istoty chrześcijaństwa, by byli w stanie w to uwierzyć.

z Markiem Krajewskim rozmawia Artur Madaliński

Doskonałość dzięki innym

Stoik mawia o sobie, że jest kulisty, w tym sensie, że każda strzała, która zmierza w jego stronę, ześlizguje się po nim jak po kuli. Wydawałoby się, że świat nie jest mu więc do niczego potrzebny. Stoicyzm nie jest jednak eskapizmem. Człowiek, który chce być doskonalszy, staje się taki wspólnie z innymi ludźmi oraz dzięki nim.

Artur Madaliński

Między życiem a wspomnieniem

Kronika wypadków miłosnych jest dla Juliana Barnesa zaledwie pretekstem do snucia rozważań na temat relacji między wydarzeniami a ich opisem, między narracją a egzystencją, między doświadczeniem przeszłości a jego teraźniejszą sublimacją, wreszcie między opowieścią a prawdą.

Artur Madaliński

Fetyszysta tekstu (Recenzja książki Ziarno głosu. Wywiady 1962–1980 Rolanda Barthesa)

Czytać oznacza, według Rolanda Barthes’a, wejść w tworzenie, a nie w wytwór, czytać to znaczy w gruncie rzeczy pisać – (ciągle) od nowa pisać czytany tekst.

Artur Madaliński

Daleko od pełni

W Alfabetach Claudio Magris powiada, że wielkimi pisarzami są ci, których kąt widzenia wynosi 360 stopni.

z Józefą Hennelową rozmawia Artur Madaliński

Nie jesteśmy właścicielami prawdy

Chciałabym bardzo, żeby papież odwiedził w Polsce dwa miejsca: Zochcin s. Małgorzaty Chmielewskiej i Szpital Psychiatryczny w Krakowie. Bo tam pracują ludzie, którzy Kościół pojmują jako szpital polowy, bo tam obecność Boga jest niemal dotykalna.

Artur Madaliński

Przez zdjęcia do świata

Po pięciu latach od świetnego zbioru esejów Dno oka Wojciech Nowicki wraca do pisania o fotografii. I bardzo dobrze, bo mało kto w Polsce – może nikt nawet – nie robi tego tak dobrze jak autor Salek.

Artur Madaliński

Oddawanie świata

„Jednak rozważam bezustannie zagadnienie tęsknoty, zastanawiam się też, czy sprawia mi ona cierpienie” – wyznaje narrator Poczucia kresu, opublikowanej w 2011 r. powieści, którą Julian Barnes zadedykował swojej zmarłej trzy lata wcześniej żonie Pat Kavanagh. To zdanie brzmi jak nieświadoma zapowiedź Wymiarów życia, najnowszej książki brytyjskiego pisarza.

Artur Madaliński

Jabłko czy stopy?

Najnowsza książka Bieńczyka to w pełni przemyślany (i domyślany) projekt prozatorski, który spinają fragmenty związane z parą bohaterów tytułowych. To one zapewniają artystyczną koherencję nowej prozie autora Tworek.

z Jarosławem Makowskim i ks. Grzegorzem Strzelczykiem rozmawia Artur Madaliński

Przywracanie świętego do życia

Czy w 10 lat po śmierci Jana Pawła II z jego dziedzictwa pozostało już tylko kilkanaście sentencji – wcale nie najtrafniejszych – funkcjonujących w kościelnym języku stale i w dowolnym kontekście? Na ile uważna i krytyczna lektura tekstów polskiego papieża może być szansą na to, by wyrwać go z religijnej popkultury? Być może zaś ostatnim ratunkiem, by ocalić pontyfikat Wojtyły od straszliwych uproszczeń, jest już tylko profanacja?

z Jerzym Sosnowskim rozmawia Artur Madaliński

Bóg mówi półgębkiem

Jeśli państwo jest wspólnym dobrem wierzących i niewierzących, to nie znaczy przecież, żeby w ogóle nie używać terminu „Boże Narodzenie”. Kiedy uważam, że mam powody, to nie ma przeszkód, żebym opowiadał o swojej religijności. Natomiast wymachiwanie Panem Jezusem i Matką Boską przy każdej okazji wydaje mi się niestosowne.

Artur Madaliński

Pisarz nie jest glamour

Miałbym wielkie kłopoty, gdybym musiał odpowiedzieć na pytanie, co znaczy dzisiaj „być pisarzem”. To, co dawniej uchodziłoby za niewybaczalną hucpę i kompromitację, dzisiaj stanowi jeden z elementów kampanii promocyjnej. Trudno jednak orzec, czy „koniec świata, jaki znamy”, już się wydarzył i pisarz przestał być glamour bezpowrotnie, czy odrodzi się jak Feniks z popiołów i znów, uzbrojony w nieodłączne atrybuty władzy, zarządzał będzie duszami i umysłami.

Artur Madaliński

Wiedzieć, wierzyć, kochać

Jerzy Sosnowski dotyka kłopotu dla naszej postsekularnej rzeczywistości absolutnie podstawowego: jak pogodzić rozum z wiarą, jak wiedzieć, ale i jak wierzyć, by te dwie przestrzenie mogły ze sobą współegzystować, nie oddając uprzywilejowanej pozycji żadnej z nich i nie stygmatyzując się wzajemnie w wyniszczającej, ideologicznej walce.

Artur Madaliński

Ciałopisanie

Wobec smugi cienia nikt nie jest obojętny – to pierwsza myśl, która przyszła mi do głowy po lekturze Dziennika zimowego Paula Austera. Bez względu na to, jak intensywna jest narzucająca się zewsząd kampania wiecznej młodości, po sześćdziesiątce trudno oprzeć się pokusie przeprowadzenia bilansu zysków i strat, trudno nie spojrzeć wstecz, ale i – co być może trudniejsze – przed siebie.

z ks. Grzegorzem Strzelczykiem rozmawia Artur Madaliński

Możesz życie swe odmienić

Zasadnicza różnica między projektem Sloterdijka a chrześcijaństwem leży w tym miejscu, w którym chrześcijaństwo mówi: „możesz życie swe odmienić”. Możesz, ale nie musisz. To nie zmiana życia sprawia zbawienie, lecz zbawienie – radykalny dar – otwiera drogę do przemiany życia. Warunkiem tej możliwości jest fakt, że zostaliśmy dotknięci łaską.

Artur Madaliński

Drugie oblicze codzienności

Munro jest niezrównana w obnażaniu emocji skrywanych za fasadą naszych przyzwyczajeń, uśpionych przez codzienną krzątaninę i tłumionych w imię konwenansu. Tymczasem – jak powiedziała pisarka w jednym z wywiadów – nic nie jest proste i – jak pisze w Za kogo ty się uważasz? – „nie istnieje nic, co nie może się wydarzyć”

Artur Madaliński

O melancholii Schulza

Bruno Schulz swoje bycie w świecie odczuwał jako poruszanie się w przestrzeni rozbitej, niepełnej, przestrzeni, która została wysadzona z posad i w której nie sposób zamieszkać bezkarnie, nie sposób wygodnie się umościć i ostatecznie wziąć jej za dobrą monetę.

Artur Madaliński

Papierowy patriarcha

Główny bohater nowej książki Szostaka jawi się jako figura bezpowrotnie utraconej nowoczesności lub, jak kto woli, definitywnie zagubionej wielkiej opowieści. Uosabia tęsknotę za klasycznie rozumianą narracją.

Artur Madaliński

Kabanos i metafizyka

Pierwociny diagnoz, formułowanych dzisiaj przez socjologów i filozofów ponowoczesności, znaleźć można w korespondencji dwóch polskich pisarzy, którzy na co dzień bardziej niż z rozpasanym konsumpcjonizmem zmagali się z deficytem papieru.