fbpx

Kultura

282

Świat

Społeczeństwo

Rok
  • 832
  • 2024
  • 2023
  • 2022
  • 2021
  • 2020
  • 2019
  • 2018
  • 2017
  • 2016
  • 2015
  • 2014
  • 2013
  • 2012
  • 2011
  • 2010
  • 2009
  • 2008
  • 2007
  • 2006
  • 2005
  • 1983
  • 1978
  • 1971
  • 1946
Adam Hernas

Czas wielkich przewartościowań

Sens jest ważniejszy od efektu, skuteczność nie może być po prostu ślepa, ponieważ w rachunku ostatecznym obróci się przeciw ludziom, wymykając się ich możliwościom przewidywania.
Jerzy Surdykowski

Drewniany samolot ląduje na wolnym rynku

Gościnność jest siostrą tolerancji. Tej najlepszej tolerancji, bo jednocześnie otwartej na obce wartości, ale gotowej obstawać przy swoich, które jej są bliskie i w które wierzy.
Tadeusz Jagodziński

Efekt motyla w Ciudad Juarez

Ciudad Juarez to półtoramilionowe miasto nad rzeką Rio Grande, która wytycza północną granicę Meksyku. Na przeciwległym brzegu leży teksańskie El Paso, jego mniejszy bliźniak (ok. 700 tys. mieszkańców), któremu historia zafundowała amerykańską tożsamość, choć trzy czwarte mieszkańców w domu mówi po hiszpańsku, tak jak w Juarez.
Piotr Kłodkowski, Anna Siewierska-Chmaj

Nowe centrum świata?

W Chinach furorę zrobiły zdjęcia ilustrujące upadek amerykańskiego banku inwestycyjnego Lehman Brothers. Widok setek pracowników wysłuchujących ze spuszczonymi głowami informacji o bankructwie firmy wywołał moralistyczne komentarze, w których piętnowano „indywidualistyczne rozpasanie Zachodu”.
Tadeusz Jagodziński

O naturze azjatyckiej obietnicy

Jeśli istotnie środek ciężkości świata ma się przesunąć znad Atlantyku nad Pacyfik, to z jakimi konsekwencjami dla innych regionów i kontynentów? I czy warto się przeciwstawiać temu procesowi, podejmując jakieś działania w ariergardzie, czy lepiej szukać płaszczyzn współpracy, przyczyniając się do spełnienia azjatyckiej „obietnicy”?
Tadeusz Chomicki

Metrem do Azji

Kiedy w połowie lat siedemdziesiątych ubiegłego stulecia, jeden z moich szkolnych kolegów dostał (jak to się wtedy nie do końca adekwatnie mówiło) swoje własne mieszkanie na nowopowstającym warszawskim Ursynowie, radość naszej klasy z tytułu nadziei na regularne imprezy towarzyskie mieszała się z uczuciem niepewności.
Artur P. Lompart

Kulturowy eksport. Polska we współczesnych Indiach

Kluczem do polskiego sukcesu w Indiach i innych krajach Azji może stać dialog z miejscową kulturą, polegający na wyszukiwaniu i łączeniu wspólnych elementów – tych, które są bliskie wszystkim naszym społeczeństwom.
z Wojciechem Giełżyńskim rozmawia Krystyna Strączek, Marcin Żyła

Lekcja azjatyckości

Azja ma wiele barw. O Indiach na przykład mówimy, że jest to największa demokracja na świecie. Jak jednak można nazwać demokracją kraj, w którym wszyscy wierzą, że ludzie są nierówni bo należą do różnych warn i kast – i to jest podstawą ich etosu?
Agata Skowron-Nalborczyk

Islam w Azji Południowo–Wschodniej. Indonezja, Malezja, Singapur

Islam i muzułmanie bardzo często utożsamiani są ze światem arabskim, mimo że Arabowie stanowią tylko 1/5 wszystkich muzułmanów. Również nierzadko zdziwienie budzi fakt, że największe państwo muzułmańskie leży w Azji Południowo-Wschodniej i jest nim Indonezja z ponad 200 milionami wyznawców islamu. Mało kto także wie, że w sąsiedniej Malezji muzułmanin utożsamiany jest z Malajem – każdy Malaj to muzułmanin, a każdy muzułmanin to Malaj. Podobnie rzecz ma się w Singapurze, gdzie także żyją malajscy muzułmanie i stanowią znaczący odsetek ludności, o czym prawie się nie wspomina.
Stanisław Grzybowski

Dzieje swobód ludzkich

Dorobek wieku XIX, dorobek tych dzielnych ludzi, którzy wiek swój uczynili stuleciem walki o prawa człowieka, ciągle wymaga kontynuacji w niejednej jeszcze dziedzinie.
Magdalena Trzebuniak

Prawa człowieka i wartości azjatyckie

Sześćdziesiąta rocznica uchwalenia Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka skłania do refleksji nad kondycją przestrzegania zawartych w niej praw na całym świecie, a nie tylko w państwach zachodnich. W odchodzącym już roku, roku Igrzysk Olimpijskich w Pekinie, oczy społeczności międzynarodowej zwrócone były w kierunku Chińskiej Republiki Ludowej – obserwowano przygotowania, dyskutowano o sytuacji w Tybecie, krytykowano komunistyczny reżim i protestowano przeciwko niemu na całym globie.
Daria Łucka

Barack Obama: ani w lewo, ani w prawo…

Jak zauważa komentator „The New York Times”, David Brooks, Obama konsekwentnie podkreśla znaczenie powiązań między ludźmi, sieci połączeń i wpływów. Istotną zmianę polityczną utożsamia ze zmianą ducha wspólnoty.
Tadeusz Jagodziński

Czarny wrzesień A. D. 2008

Najpierw było podgrzewane przez media oczekiwanie na kolejną rocznicę zamachów z 11 września – coś w rodzaju cyklicznego nawrotu psychozy, która u progu jesieni nabiera cech globalnej epidemii. A później – wprawdzie z kilkudniowym poślizgiem, ale ciągle w okresie Ramadanu – spektakularny atak.
Tadeusz Jagodziński

Wokół Kaukazu

W pracach anglosaskich politologów często pojawia się metafora ruchów i przeobrażeń tektonicznych, rodem z geologii, jednak w naukach społecznych oznaczająca diametralne zmiany na arenie wewnętrznej bądź międzynarodowej. Metafora pojemna, sugerująca zarówno skalę zachodzących przemian, jak i ich ,,podskórny”, nierzadko głęboko ukryty charakter.
Piotr Kłodkowski

IIuzje i niepokoje politologa orientalisty na początek XXI wieku

I znów mamy kłopot z opisaniem współczesnego świata. Oczywiście nie chodzi o to, że brakuje dokładnych danych, wyważonych analiz, błyskotliwych książek i znakomitych autorów, którzy przedstawiliby nam swoją wizję całego globu bądź wybranej jego części. Wręcz przeciwnie. Wszystkiego mamy w nadmiarze.
Maria Rogińska

W sierpniu zaczynają się wszystkie wojny

Myślałam, że Gruzja mi przejdzie, kiedy tylko z niej wyjadę. A teraz, wściekła, oglądam wiadomości. Nie pomaga wypad na wiec przed konsulatem rosyjskim, ani e-maile z Holandii od Nino, poznanej w Gruzji podczas ewakuacji. Czternaście lat temu wyemigrowała z powodu wojny, a teraz znów na nią trafiła… Teraz sama siedzi w domu i obserwuje, jak z mapy znika jej kraj.
Wojciech Lubowiecki

Wejście smoka

Chiny dyskretnie budują zręby nowego mocarstwa. Także w Afryce.
Erping Zhang

Prawa człowieka w państwie neokomunistycznym

Zachód musi znaleźć bardziej odpowiednie i pragmatyczne metody rozumienia współczesnych Chin. W przeciwnym razie istnieje ryzyko, że jego działania będą dość przypadkowe.
Tomasz Padło

Układ egzotyczny

Mandalaj jest nieformalną stolicą przeszło półmilionowej społeczności mnichów birmańskich. W południowo-zachodnim kwartale miasta wokół licznych świątyń i klasztorów powstała dzielnica buddyjskich duchownych.
Tadeusz Jagodziński

Wojna i pokój

,,Afryka to tysiące sytuacji - pisał w Hebanie Ryszard Kapuściński - najróżniejszych, odmiennych, najbardziej sobie przeciwnych. Ktoś powie: - Tam jest wojna. I będzie miał rację. Ktoś inny: - Tam jest spokojnie. I też będzie miał rację. Bo wszystko zależy od tego – gdzie i kiedy”. Myślałem o tych słowach w ostatnich tygodniach, gdy sczytywałem wiadomości agencyjne z Zimbabwe, Kenii, Ugandy i Konga.
Dominika Ćosić, Maciej Czerwiński, Wojciech Lubowiecki, Marcin Marcinko, Przemysław Osiewicz, Jan Piekło, Roman Wieruszewski, Stefan Wilkanowicz

Europa w nowym rozdaniu

 Swoisty renesans separatyzmu w Europie, którego jesteśmy świadkami, do rozważań nad wartościami suwerenności i samostanowienia skłania przede wszystkim filozofów polityki. Do udziału w naszej ankiecie zaprosiliśmy jednak „praktyków”: naukowców, analityków i dziennikarzy – znawców tych regionów Europy, które coraz głośniej domagają się niezależności. Zapytaliśmy ich, jakie konsekwencje w stosunkach międzynarodowych przyniesie ze sobą niepodległość Kosowa. Czy prawo do samostanowienia powinno mieć pierwszeństwo wobec suwerenności państw? A także o to, jaki kształt powinna w takiej sytuacji przybrać integracyjna polityka Unii Europejskiej.
z Adamem Balcerem, Janem Piekło i Wojciechem Stanisławskim rozmawia Michał Bardel, Marcin Żyła

Jaka przyszłość dla Kosowa?

14 listopada, na kilka dni przed wyborami powszechnymi w Kosowie redakcja „Znaku” oraz Instytut Badań nad Cywilizacjami zorganizowały w Rzeszowie dyskusję nt. przyszłości tej prowincji i całych Bałkanów. Poniżej prezentujemy obszerne fragmenty rozmowy.
Ricardo Carreras Lario

Kuba, która nadchodzi

Od dłuższego czasu cały świat zadaje sobie pytanie, co stanie się z Kubą, gdy umrze jej dyktator Fidel Castro.
z Tadeuszem Jagodzińskim rozmawia Krystyna Strączek, Marcin Żyła

Spóźnione wiadomości

Wiedza o terminie zamierzonej inwazji na Irak i świadomość tego, jak funkcjonują media, mogłyby jakiemuś drobnemu a wrednemu despocie z egzotycznego kraju znakomicie ułatwić zaplanowanie eksterminacji mniejszości etnicznej. Bo w czasie amerykańskiego ataku agencje informacyjne nie miałyby po prostu środków ludzkich, żeby się tym zajmować. Strasznie to brzmi, ale rzeczywiście tak media funkcjonują.
Krystyna Kurczab-Redlich

Czeczenia. Powtórka z historii

Istnieją dwie Czeczenie: ta należąca do Ramzana Kadrowa i ta, którą włada Dokka Umarow. Która z nich jest bardziej prawdziwa? Czy możliwe, by Czeczeni, zapomnieli o wielowiekowej walce, o dręczącej ich chimerze swobody? By pogodzili się z zabijaniem, burzeniem, wygnaniem? By zapadli na amnezję i wybaczyli? Trudno uwierzyć. Tradycja i pamięć są dla nich prawdziwą religią. Wiedzą, że tylko w świecie bez pamięci kłamstwo pozostaje bezkarne.
Robert Wieczorek OFMCap

Niekochane Serce Czarnego Kontynentu

Wojny w Trzecim Świecie nie są spowodowane ludzką krwiożerczością czy trybalizmem, albo fanatyzmem religijnym, lecz ekonomią – one się zawsze komuś opłacają. Prawdopodobieństwo wybuchu długotrwałej wojny domowej jest tym większe, im kraj jest bogatszy w surowce naturalne. Zorganizowanie rebelii jest o wiele mniej kosztowne, niż długi i niepewny proces demokratycznej zmiany władzy.
Katarzyna Wydra, Michał Bardel

Hotel Prisztina

Na ziemiach, gdzie kiedyś rozciągała się Jugosławia, od sześćdziesięciu lat stoją na miejskich skwerkach te same kosze na śmieci. Neony dawno zgasły, gałęzie drzew, jak rozczochrane włosy, nie dają się łatwo ułożyć, a gatunki krzewów i kwiatów ciągle pozostają niemodne. Wśród trucheł betonowych bloków przemykają zgrabne dziewczyny, wystrojone według trendów panujących na bazarach państw, które jeszcze nie są tygrysami Europy. Wszystko zdaje się rzęzić ostatkiem sił – jak stare yugo przed zmianą na nowszy model.
Michał Bardel

Nie wierz zegarowi Mesali, czyli o rzymskiej rachubie czasu

Poważną wadą naszej rachuby czasu jest to, że wschody i zachody słońca wypadają codziennie o innej porze. To niedogodność nieznana Rzymianom – w ich świecie słońce wschodziło i zachodziło zawsze o tych samych godzinach.
z Anną Krasnowolską, Jadwigą Pietrusińska i Piotrem Kłodkowskim rozmawia Michał Bardel

Afganistan a sprawa polska

W kontekście misji w Afganistanie, a wcześniej przy okazji misji w Iraku, powraca nieustannie problem możliwości i zasadności przeszczepiania pewnych wartości Zachodu na grunt wschodnich społeczeństw. Choćby demokracji, która dla nas jest dzisiaj ideałem całkiem naturalnym, ale dla Bliskiego Wschodu już niekoniecznie. Czy to wolno robić i czy to jest możliwe?
Adam Daniel Rotfeld

Wybór, obowiązek czy konieczność?

Rozwój wypadków po zakończeniu zimnej wojny sprawił, że interesy bezpieczeństwa państw członkowskich są zagrożone z dala od terytoriów Europy i Ameryki Północnej.
Krzysztof Fokt

Wenecja Wschodu i Rzym Północy, czyli Stolice Południa na fali wznoszącej

Ważną cechą topograficzną Wrocławia jest jego położenie na 12 wyspach z 220 mostami uzupełnione bezprecedensową w tej części Europy liczbą założeń parkowych, w tym sześciu o powierzchni przekraczającej 20ha. Wielkim atutem Krakowa jest natomiast, również wyjątkowa w skali Polski, różnorodność jego struktury, na którą składa się cały wachlarz dzielnic, zaś każda z nich ma swój niepowtarzalny klimat, postać architektoniczną i własne historie do opowiedzenia.
Janusz Tazbir

Europa a reszta świata

Wszyscy mieszkańcy Europy znali oczywiście nazwę wsi lub miasteczka w którym mieszali. Już tylko jednak zdecydowana mniejszość wiedziała w jakiej krainie (czy państwie) ta miejscowość leży. Jedynie intelektualne elity znały nazwę kontynentu na którym znajduje się ich ojczyzna, tym bardziej że w okresie średniowiecza nazwa Europy poszła w zapomnienie, by pojawić się na nowo wraz z początkami renesansu. To samo dotyczyło wiedzy o najbliższych jej sąsiadach.