Od koleżanek szybko nauczyła się repertuaru chorobowych zachowań. Pewnego dnia jednak zjadła cały posiłek, a w nagrodę mogła zadzwonić do rodziców, którzy też wkrótce ją odwiedzili. Wówczas czar choroby prysł i zapragnęła wyzdrowieć. Po latach napisze, że być może stało się tak, gdyż jako kilkulatka nie była jeszcze przywiązana do żadnej wersji historii o tym, jaką rolę odgrywa choroba w jej życiu. „(…) zostałam zrekrutowana do »anoreksji «, ale choroba nigdy nie stała się moją »karierą«” – wyzna.
Po latach, czyniąc z prywatnej historii klamrę kompozycyjną, napisała książkę o złożoności choroby psychicznej i tym, jak wpływa ona na kształtowanie się tożsamości. Przytacza w niej cztery opowieści z różnych czasów i kultur: o Rayu, lekarzu rozdartym między psychodynamicznym i biochemicznym wyjaśnieniem cierpienia; uznanej za szaloną hindusce Bapu, próbującej zrozumieć, kim jest przez odniesienie do czczonych bóstw; czarnej Naomi, która rozliczała się z rasistowską historią swojego kraju, a za popełnione czyny została zamknięta w więzieniu, a nie szpitalu; oraz Laurze, niezwykle mocno zdefiniowanej przez psychiatryczne etykiety.
Aviv pokazuje, jak psychiatria otwiera ramy dwoistej opowieści: takiej, która może człowieka uratować, a w innych warunkach okazuje się trudna i izolująca. Przypomina także, że przyczyną choroby psychicznej jest współistnienie czynników biologicznych, genetycznych, psychologicznych i środowiskowych, a ich redukcja do jednego elementu zawsze zaburza samorozumienie chorującego.
Rachel Aviv Obcy dla samych siebie. Jak choroba psychiczna zmienia to, kim jesteś tłum. Natalia Mętrak-Ruda, Wydawnictwo Feeria, Łódź 2024, s. 304
