Te radykalne figury zawsze rozpalały wyobraźnię odbiorców sztuki i literatury. Powieść Sarra czerpie garściami z obu tych motywów. Przyciąga czytelnika aurą tajemniczości i złowieszczości.
Czytaj także
Gry, poruszenia i przesunięcia
Misternie zbudowana, wielowątkowa książka, za którą 31-letni autor otrzymał Nagrodę Goncourtów, mieści w sobie różne głosy i postaci, których losy się zazębiają. Na jej kartach spotkamy kilka pokoleń pisarzy żyjących na obczyźnie: najstarsze reprezentują tajemniczy senegalski pisarz T.C. Elimane oraz Sabato i Gombrowicz; średnie: Siga D i haitański poeta; najmłodsze – Diégane i grono bliskich mu pisarzy. Wszystkich łączy Elimane – Wieczny Tułacz – patron pisarzy emigrantów, wygnanych z własnych krajów przez wojny, potrzebę wiedzy czy pasję do literatury. Główny bohater, owładnięty czarem wydanej w 1938 r. powieści Nieludzki labirynt Elimane’a i zdziwiony szczątkowymi informacjami o losie jej autora, postanawia podążyć jego śladem. Czytelnik wkracza w gąszcz głosów i narracji, które choć pozornie chaotyczne, składają się na przemyślaną całość.
Sarr stworzył książkę, która wciągnie każdą miłośniczkę literatury, bez względu na to, czy docenia ona misterną formę, czy skupia się na historii. To niezwykle trudna sztuka, by zadowolić odbiorcę na tak wielu poziomach. Chociaż wykorzystany przez pisarza chwyt wydaje się dobrze nam znany, to wciąż jesteśmy podatni na jego czar. W końcu kogo nie intrygują losy zagubionego dzieła i wymazanego z historii artysty?
Mohamed Mbougar Sarr Najskrytsza pamięć ludzi tłum. Jacek Giszczak, Wydawnictwo Cyranka, Warszawa 2022, s. 410
