Przyjęliby oni chyba z zadowoleniem definicję, którą przywołuje Pierre Hadot: filozofowie są wychowawcami. Nie tyle wychowawcami młodzieży, ile przede wszystkim samych siebie i swoich rówieśników. Przy czym „filozof nie uczy ludzi określonego zawodu, ale stara się przemienić ich wrażliwość, charakter, sposób patrzenia na świat czy odnoszenia się do innych ludzi”. Dlatego filozoficznym pytaniem par excellence jest pytanie: „Jak żyć?”.
W przygotowanym pośmiertnie tomie tekstów i wywiadów Pierre’a Hadota wracamy do głównych tematów jego namysłu. Mowa tu więc o filozofii jako ćwiczeniu duchowym (taka interpretacja starożytnej myśli przyniosła mu sławę), o Rozważaniach Marka Aureliusza i mistycyzmie Plotyna. Uchyla on też rąbka biograficznej tajemnicy – opowiada np., dlaczego jako młody człowiek został księdzem, lecz szybko porzucił kapłaństwo („całkowicie nie zgadzałem się z encykliką Piusa XII, która potępiała ewolucjonizm Teilharda de Chardina”). W późnym wywiadzie deklaruje się zaś jako „mistyk agnostyk”, który odrzucając ideę gniewnego Boga Biblii, jednocześnie przyznaje: „Siła, która jest we wszechświecie, jest zagadką”.
Mimo iż wymagające teksty naukowe znajdują się w tym zbiorze obok przystępnych rozmów, to książka stanowi dobre wprowadzenie do prac Hadota. A prace Hadota z kolei pozostają nieodmiennie znakomitym wprowadzeniem do filozofii jako takiej.
Pierre Hadot Filozofia jako edukacja dorosłych tłum. Patrycja Bobowska-Nastarzewska, Wydawnictwo Teologia Polityczna, Warszawa 2023, s. 450
