Osobliwa jest historia polskiego tłumaczenia wielkopiątkowej modlitwy za Żydów, zamieszczonej w Mszale rzymskim z 1970 r. W intencji jej autorów miała ona odzwierciedlać soborowy przełom w kościelnym myśleniu o Żydach i zerwanie z teologią przedstawiającą ich jako naród kiedyś wprawdzie wybrany, dziś jednak przez Boga odrzucony.
Warto wiedzieć, że modlitwa ta ma długą tradycję, która sięga czasów starożytnych. Aż do 1970 r. była ona – mniej lub bardziej delikatnie sformułowaną – prośbą o nawrócenie ludu Starego Przymierza i przyjęcie przezeń chrześcijaństwa (przez stulecia mówiło się zatem o „wiarołomstwie” Żydów i ich „zaślepieniu”). W nowej, posoborowej wersji nie ma już mowy o (wyrażanym expressis verbis) nawróceniu Żydów, jest za to prośba, by „wzrastali w miłości Jego imienia i w wierności Jego przymierzu” oraz „zasłużyli na dojście do pełni odkupienia”.
Jak mówi abp Henryk Muszyński, były przewodniczący Komisji Episkopatu ds. Dialogu z Judaizmem, „łaciński [tj. oryginalny] tekst tej modlitwy jest bardzo piękny i poprawny”. Błędów teologicznych nie zawierają również jej oficjalne tłumaczenia na najważniejsze języki europejskie. Niestety, nie da się tego powiedzieć o przekładzie polskim.
Błąd najistotniejszy dotyczy zwrotu populus acquisitionis prioris („lud wcześniejszego [pierwszego] wybrania”); w polskiej edycji Mszału… frazę tę przełożono jako „lud, który niegdyś był narodem wybranym”. Nie jest to bynajmniej kwestia jedynie językowa. Przeciwnie, błąd ten zakłada fałszywą wizję Boga, który rzekomo nie jest wierny Przymierzu (bo przecież skoro Żydzi „niegdyś” byli narodem wybranym, to dziś najpewniej już nim nie są), pozostaje w sprzeczności z Biblią (por. np. Rz 11, 1–2. 29) i nauczaniem Kościoła katolickiego (por. Nostra aetate, 4).
Teologowie, łacinnicy i ludzie zaangażowani w dialog katolicko-żydowski zauważyli to już dość dawno. Nic dziwnego zatem, że z apelami o zmianę brzmienia tej modlitwy zwracało się do Konferencji Episkopatu wiele instytucji (m.in. Polska Rada Chrześcijan i Żydów) i osób. W 2001 r. w artykule Sabotaż teologiczny jej polski przekład miażdżącej krytyce poddał ks. Stanisław Musiał. Abp Muszyński w 2008 r. publicznie przyznał, że „kilkakrotnie zwracał na to uwagę członkom Komisji Liturgicznej Episkopatu – jak do tej pory bezskutecznie”.
Nawiasem mówiąc, podobny błąd translatorski popełnili również Włosi. Początkowo bowiem także i oni opowiedzieli się za „narodem niegdyś wybranym”, by już w kolejnych wydaniach Mszału… zastąpić tę frazę „zwrotem może nawet jeszcze piękniejszym niż łaciński oryginał: (…) »lud pierworodny Twojego przymierza«” (cyt. za komentatorem Radia Watykańskiego Aleksandrem Kowalskim).
