Autor ukazuje nienowe zresztą metody wykorzystania psychoanalizy w badaniach literackich, użycia do krytycznoliterackich poczynań narzędzi Freuda, Lacana czy Žižka i uczynienia z krytyki literackiej bądź w ogóle z literaturoznawstwa „wsłuchiwania się” w tekst. Przy czym podejście do tego, co / kto jest tekstem, mogą być różne; niezmienne jest jedno: analityczny model lektury.
W pierwszej części książki Matuszek prezentuje teoretyczny projekt, posługuje się narzędziami krytyki lacanowskiej w wydaniu samego Lacana, ale też np. Potkańskiego: w ramach dyskursu psychoanalizy rozpatruje zagadnienie rewolucji, lęku, doświadczenia traumatycznego. Freudyzm i lacanizm, już od lat zaprzęgnięte w machinę interpretacji czy włożone do podręcznej skrzynki z narzędziami teoretyka literatury, tu wykorzystane zostają do namysłu nad twórczością Tadeusza Różewicza, Marcina Świetlickiego, Brunona Schulza i Jarosława Rymkiewicza. Druga część książki to praktyka lekturowa i propozycje psychoanalitycznych odczytań podmiotowości rekonstruowanej z tekstów wspomnianych autorów.
Pisząc o czytaniu, o akcie lektury, zauważa autor, że jest to moment, kiedy – niczym podczas analitycznego seansu – podmiot może się „podpatrzeć lub podsłuchać”. Matuszek pokazuje, że literaturoznawstwo oparte na słowniku psychoanalizy interpretuje nie tylko tekst, ale przede wszystkim podmiot w nim ukryty czy zniekształcony.
—
Dawid Matuszek
Imiona ojców. Możliwość psychoanalizy w badaniach literackich
Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich PAN, Warszawa 2017, s. 240
