Na kartach publikacji Komuniści przeciwko komunistom Robert Spałek wnikliwie bada szczególny aspekt kształtowania się tamtej rzeczywistości Polski Ludowej.
Czystki były nieodzownym elementem ustroju radzieckiego. Po II wojnie światowej państwa „demokracji ludowej” przejęły ten aspekt moskiewskiej ideologii i praktyki. Obsesja zdrady i szukanie (wewnętrznego) wroga stanowiły narzędzia integrowania struktur partii. Miały także wpływać na skupienie „mas ludowych” wokół nowej elity. Logika systemu okazała się nieubłagana: „każdy przeciwnik polityczny w praktyce był agentem obcego mocarstwa”.
Spałek bada „dzieje kłamstwa”, czyli sposoby fabrykowania dowodów i fałszowania historii. Ukazuje mechanizmy uwiarygodniania fikcji jako koronnego dowodu przeciw prominentnym postaciom nowego ustroju, oskarżonym o agenturalną działalność na rzecz „anglo-amerykańskiego imperializmu”.
Opowieść sięga czasów II Rzeczypospolitej i II wojny światowej, gdy komuniści infiltrowali Armię Krajową, posuwając się nawet do współpracy z Gestapo. Autor rzuca ostre światło na postać Władysława Gomułki, jego otoczenie oraz ludzi go rozpracowujących. Wśród bohaterów książki znajdziemy także Hermanna Fielda, obywatela amerykańskiego, komunizującego architekta, którego zamknięto na pięć lat w piwnicy podwarszawskiej willi w Miedzeszynie. Mieściło się tam tajne więzienie grupy specjalnej Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego. Świat ukazany przez historyka to dzieje instytucjonalnie zorganizowanego kłamstwa i jego strasznej logiki.
_
Robert Spałek
Komuniści przeciwko komunistom. Poszukiwanie wroga wewnętrznego w kierownictwie partii komunistycznej w Polsce w latach 1948–1956
Instytut Pamięci Narodowej, Wydawnictwo Zysk i S-ka, Warszawa–Poznań 2014, s. 1134
