Temu ambitnemu zadaniu towarzyszą słowa pierwszej i jedynej miłości Claya: „Ten most zostanie zbudowany z Ciebie”. Decyzja o budowie mostu jest w powieści wydarzeniem przełomowym, bowiem dzięki niemu pięciu dorastających chłopców, pozostawionych bez rodziców w domu pełnym zwierząt (o imionach inspirowanych Iliadą i Odyseją), stopniowo odzyskuje tożsamość.
Gliniany most nie jest utworem dynamicznym, jego zrąb tworzą przede wszystkim wspomnienia bohaterów: niezwykłych kobiet i mężczyzn na tle spokojnej, nieco sennej Australii, zestawionej z walczącą Europą, z pomnikiem Stalina w pamięci dorastającej politycznej emigrantki Penelopy Lesciuszko, matki Claya. Powojenna Polska wielokrotnie powraca w powieści za sprawą tej właśnie bohaterki, którą ojciec podstępem kieruje „na południe, w kierunku słońca”. W ten sposób rozpoczyna się historia Dunbarów – wzruszająca, bolesna, okrutna.
Zusak pokusił się o napisanie powieści inicjacyjnej, lecz jednocześnie mocno retrospektywnej, pełnej zawiłych niekiedy rozwiązań fabularnych. Zdecydowanie jest to swego rodzaju zjawisko w literackiej karierze Zusaka, powieść zgoła inna niż słynna Złodziejka książek czy chociażby Posłaniec (twórca poświęcił na jej napisanie 14 lat). Na szczególną uwagę zasługuje też warstwa językowa, jej różnorodność, obecność idiolektów, a jednocześnie poetycka narracja.
_
Markus Zusak
Gliniany most
tłum. Anna Studniarek-Więch, Wydawnictwo Nasza Księgarnia, Warszawa 2019, s. 544
