Tamten świat to, jak czytamy w zakończeniu, biografia polskiej inteligencji, która „podobno już nie istnieje”. Mamy więc tutaj Kazimierza Wykę goszczącego twórców dojeżdżających do Krzeszowic pociągiem, wspomnienie mniej znanych obecnie Stanisława Czycza, Jana Stoberskiego i Mariana Pankowskiego, porównanie twórczości Jerzego Pilcha i Tadeusza Konwickiego, agresywne wyskoki Władysława Broniewskiego i wielu innych czołowych twórców literatury polskiej XX w. Mamy utalentowane kobiety, które artystyczne ambicje często, niestety, poświęciły dla mężów – Olę Watową i Alicję Sternową, ale też mniej dziś pamiętane: piszącą po duńsku Janinę Katz czy niezależną, romansującą z Andersem Sewerynę Broniszównę. Sprawny biograf znajdzie więc w tej książce niejedną inspirację. Wyka, tworząc portrety inteligentów i inteligentek, nie stroni od krytycznego namysłu oraz trudnych pytań. Jaki wpływ na cywilizację mają bohaterowie książek zapomnianych? Którzy pisarze i pisarki okresu PRL-u zostaną zapamiętani przez historię? Jak literaci konstruowali polskość, w jaki sposób czerpali z dziedzictwa sarmatyzmu czy romantyzmu kiedyś, a jak robią to współcześnie? Co w XXI w. (bo już nie listy) będzie kopalnią wiedzy o kolejnej literackiej epoce?
Tamten świat posiada podtytuł: Szkice literackie dawne i nowe – bo przecież warto rozmawiać o historii literatury w łączności ze współczesnością, z nutą nostalgii, ale i ciekawością pytającą o to, co jeszcze wymyśli nasza zanurzona w fantazmatach literatura.
–
Marta Wyka
Tamten świat. Szkice literackie dawne i nowe
Wydawnictwo Literackie, Kraków 2020, s. 262
