Zaledwie 22-letnia aresztowana wyznała, że nie był to wypadek, ale przygotowana osobiście akcja „zemsty na społeczeństwie”. Przeprowadzono śledztwo, odbył się proces, po czym skazano Hepnarovą na śmierć. 12 marca 1975 r. wyrok wykonano – ustalono, że wielokrotnie leczona psychiatrycznie dziewczyna była wystarczająco świadoma własnych działań i ich konsekwencji.
Nie jest ta książka pochwałą ani usprawiedliwieniem postępowania Hepnarovej, nie zachęca do jej naśladowania (jak opacznie zrozumiał Viktor Kalivoda, morderca trojga przypadkowych osób). Roman Cílek pyta: co tak naprawdę się stało? Kim była ta drobna, ciemnowłosa dziewczyna? Czy naprawdę nie można było jej pomóc? Jak na prawdziwego reportera przystało, Cílek nie wymusza odpowiedzi, zostawia wykonanie tego zadania czytelnikom. Portret Hepnarovej (Cílek oddał bohaterce głos, cytując jej listy, fragmenty zeznań) głęboko niepokoi: ofiara, samotne dziecko wyrasta na zdesperowaną terrorystkę. W jakimś sensie jej czyn był aktem sprzeciwu bardziej politycznym niż ten Jana Palacha: przemoc rodzi przemoc, ślepy odwet Hepnarovej podkreślił systemowość opresji, jakiej została poddana, i tragizm bohaterki, która „zabijała, bo nie chciała żyć”, jak w posłowiu pisze Cílek.
Petr Kazda i Tomáš Weinreb nakręcili na podstawie książki czarno-biały, znakomity, surowy i czuły film, szczęśliwcy zobaczyli go już na tegorocznym Off Netia Camera. Reżyserzy rozwinęli dokumentalną podstawę prozy Cílka, dając szansę jeszcze mocniej doświadczyć i przemyśleć historię tego „zniszczonego życia”.
_
Roman Cílek
Ja, Olga Hepnarová
tłum. Julia Różewicz,
Wydawnictwo Afera, Wrocław 2016, s. 276
