Wojny, ludobójstwo, reżim komunistyczny, eugenika, cenzura, bezdomność – wśród tych problemów konkretny człowiek. Jego losy pieczołowicie przedstawia dziennikarz. A co z nim samym? Z jego historią? Jak zbiera materiał? Czy się boi? Co ryzykuje? Dlaczego wybrał akurat ten zawód? I czy to zawód czy raczej misja albo po prostu styl życia?
Wójcińska rozmawia ze znanymi reporterami: m.in. Maciejem Zarembą Bielawskim, Yoani Sánchez, Günterem Wallraffem, Swietłaną Aleksijewicz czy Martinem Pollackiem. Stawia ich w niecodziennej sytuacji, odwraca role: teraz to ona dopytuje, chce poznać ich historie, motywacje. I choć droga każdego z jej rozmówców była inna, to jeden fakt wydaje się niezmienny: praca reportera pochłania serce, ciało, umysł, relacje rodzinne – całe życie. Jest nieprzerwanym zdziwieniem, sprzeciwem wobec rzeczywistości, ale często i dojmującą samotnością.
Rozmowy zebranie w Perspektywie mrówki to przede wszystkim próba sformułowania odpowiedzi (lub kolejnych pytań) na najważniejsze dylematy tego zawodu. Jednym z nich jest refleksja, jak daleko można się posunąć w wydobywaniu szczegółów od swojego bohatera. Jak bardzo można drążyć, naciskać, dopytywać? „Reporter i tak jest hieną, ale są granice przyzwoitości” – mówi Zaremba Bielawski. A jak daleko posuwa się sama Wójcińska? Pyta Swietłanę Aleksijewicz, czy w jej życiu jest mężczyzna. „Oczywiście, że jest. A w każdym razie byli. Ale choć spotykam dużo ciekawych kobiet, mężczyzn nieszczególnie. Zawsze byli słabsi” – odpowiada białoruska pisarka. Wójcińska dalej już nie dopytuje.
_
Agnieszka Wójcińska
Perspektywa mrówki. Rozmowy z reporterami
Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2015, s. 240
