Na polskim rynku wydawniczym opracowań o osiągnięciach polskiej sztuki edytorskiej, opisujących dokonania kolejnych pokoleń artystów zajmujących się projektowaniem okładek, typografii i liternictwa wciąż jest jak na lekarstwo. Chociaż możemy zauważyć lekkie odświeżenie tematu w przypadku opisu dokonań konkretnych postaci (Józef Wilkoń, Ewa Frysztak), to i tak są to tematy w dalszym ciągu niszowe, a kolejni badacze wciąż mają szansę je uzupełnić. Jedyne kompendium zbierające dokonania polskich projektantów okładek książkowych pochodzi sprzed ponad 10 lat i w tym momencie jest już białym krukiem, a na serwisach aukcyjnych osiąga cenę kilkuset złotych. Mowa oczywiście o 1000 polskich okładek, które wybrali Aleksandra i Daniel Mizielińscy, pozycji wydanej przez niestety niefunkcjonujące już Wydawnictwo 40 000 malarzy. Książka proponowała subiektywny wybór okładek z lat 1899–1999, bez głębszego omówienia tematu.
Tak jak w wielu innych przypadkach brakujących tytułów na polskim rynku, na ratunek przychodzi nowa pozycja z Wydawnictwa Karakter autorstwa Janusza Górskiego, grafika i projektanta książek, współzałożyciela wydawnictwa słowo/obraz terytoria, a także profesora gdańskiej ASP.
Dosłownie. Liternicze i typograficzne okładki polskich książek 1944–2019 zawiera selekcję ponad tysiąca okładek będących znakomitymi przykładami charakterystycznych trendów danej dekady, a także możliwości twórczych polskich projektantów graficznych. Za główne kryterium wyboru Górski uznał wartość artystyczną projektów, jednak wśród zaprezentowanych przykładów znajdziemy także projekty, które autor uznaje za nieudane, by wskazać i zilustrować konkretne błędy. Chociaż na pierwszy rzut oka książka może wydawać się tylko coffee table bookiem, to jej dużą zaletą jest to, że każda okładka opatrzona jest szerszym komentarzem na temat rozwiązań formalnych, kontekstu historycznego czy okoliczności, w których dana seria okładek powstała. Uzupełnieniem są wywiady z pięcioma reprezentantami ówczesnego świata projektantów graficznych. O ile wybór nazwisk do wywiadów jest znakomity (Ewa Frysztak, Zofia Darowska, Władysław Brykczyński, Jan Bokiewicz, Józef Wilkoń), o tyle sama treść tych rozmów pozostawia niekiedy spory niedosyt, zwłaszcza w przypadku wywiadu z Ewą Frysztak, autorką szeregu okładek książek Państwowego Instytutu Wydawniczego, Wydawnictwa Literackiego czy Naszej Księgarni. W tym przypadku ów niedosyt może ukoić inna książka Janusza Górskiego Ballada o dziewczynie poświęcona właśnie Ewie Frysztak, dlatego też sam wywiad traktuję jako wskazówkę do odkrycia tej postaci na własną rękę i poszukania informacji w innych źródłach.
Górski celnie rozpoczyna przegląd okładek od ustalenia definicji „liternictwa” i „typografii”, by wyposażyć czytelnika w niezbędną wiedzę na temat tego, jak odróżniać od siebie okładki liternicze i typograficzne. Wymiennie oba terminy możemy stosować do określania okładek nieprzedstawiających, które jako główny środek wyrazu wykorzystują literę. Okładki liternicze były wykonywane odręcznie, za pomocą pędzelka, piórek i innych narzędzi, i uzupełniane często przez drobne elementy graficzne, np. sygnety wydawnictwa. Z kolei okładki typograficzne to te skomponowane za pomocą liter drukowanych z czcionek, tworzonych z fotoskładu, a także fontów.
