fbpx
Paweł Jasnowski październik 2015

Żydowskie elity Krakowa

W Muzeum Historycznym Miasta Krakowa do 25 października oglądać można wystawę Budowali nowoczesny Kraków, której towarzyszy publikacja poświęcona wkładowi żydowskich działaczy samorządowych w budowę nowoczesnego miasta.

Artykuł z numeru

Po feminizmie

Po feminizmie

Wyznaczona cezura czasowa, 1866–1939, nie jest przypadkowa. Kraków jako część Galicji stał się w latach 60. XIX w. beneficjentem reform austriackiej monarchii. Oznaczały one m.in. odejście od polityki centralizmu i germanizmu, ograniczającej rozwój Krakowa. Polskie elity uzyskały realną kontrolę nad całością kraju, co znalazło wyraz m.in. w autonomicznych organach władzy lokalnej. To z kolei zbiegło się z uzyskanym przez Żydów równouprawnieniem w 1867 r., dlatego elity, które decydowały o rozwoju Krakowa, tworzyli także jego żydowscy mieszkańcy.

Znaczną część tomu stanowią artykuły poświęcone udziałowi Żydów w krakowskiej Radzie (np. tekst Łukasza Tomasza Sroki uwzględniający zagadnienia prawno-ustrojowe i Anny Jodłowiec-Dziedzic opisujący działalność Żydów na rzecz miasta). Także Izba Przemysłowo-Handlowa, o której pisze Tomasz Kargol, stała się ważnym pomostem między ludnością polską i żydowską. Protokoły i sprawozdania badanych instytucji pokazują, że żydowscy członkowie działali na rzecz rozwoju całego miasta i jego społeczności. Dopiero narastający antysemityzm lat 30., przypieczętowując kres integracji, zwrócił żydowskich radnych w stronę spraw ich współwyznawców. Choć, jak pisze Sroka, relacje polsko-żydowskie układy się w Krakowie znacznie lepiej niż we Lwowie czy w Wilnie.

_

Budowali nowoczesny Kraków. Żydzi w samorządzie miejskim, gospodarczym i finansowym miasta (1866–1939)

red. Barbara Cisowska, Muzeum Historyczne Miasta Krakowa, Kraków 2015, s. 304