Miesięcznik Znak

nr730

Julia Zabrodzka

Katalog zrealizowanych marzeń

Mieszkają w małych miejscowościach i dużych miastach, pracują same lub w zespołach, wypożyczają książki i organizują wielkie festiwale. Łączy je przekonanie, że w bibliotece nie ma rzeczy niemożliwych. Bibliotekarki – Olga Rok i laureatki nagrody jej imienia.

Katarzyna Pawlicka

Stłumione pragnienia

Theweleit winą obarcza czas wilhelmińskiego pokoju, podczas którego przemiany społeczne doprowadziły do zwyrodnienia relacji damsko-męskich i, co za tym idzie, całego aparatu tamującego szeroko rozumiane pragnienie. Rozpoczął się proces silnej separacji płci i wytwarzania się męskiego pancerza ochronnego.

Anna Marchewka

Mój pokój moim królestwem

Cyrograf na własnej skórze można traktować jak wyciąg spraw najbardziej dla Przybyszewskiej istotnych. Najważniejszym wydaje się pozorna emancypacja. To prawda, kobiety nareszcie mogą wyjść z domu, nareszcie mogą pójść do szkoły, a nawet do zgodnej z wykształceniem pracy. Tylko – co ostatecznie z tego wynika?

Sławomir Buryła

Zadziwiające milczenie

Polityka „grubej kreski” – która wielu po 1989 r. wydawała się jedyną rozsądną – w jakimś stopniu zawiodła. Miast pożądanego rozpoczęcia wszystkiego od nowa przyniosła chaos i pomieszanie języków. Pewne jest, że Dakowicz nie należy do tych, którzy lekceważą zgubny wpływ „grubej kreski” na obecną kondycję narodu.

Janusz Poniewierski

Wiara szukająca zrozumienia

Rzadko można usłyszeć w Polsce kaznodzieję łączącego w sobie głęboką wiarę z wszechstronną wiedzą, a przy tym zakorzenionego w świecie kultury (czyli np. znającego dobrą literaturę) i posługującego się piękną polszczyzną. Kimś takim jest niewątpliwie ks. Michał Heller, wybitny filozof i kosmolog, a przy tym duszpasterz odprawiający msze św. i głoszący kazania w tarnowskim kościele pw. św. Maksymiliana.

Eliza Kącka

Los, ale nie ślepy

„List musi być prawdziwy. Z innej miejscowości. Przejść przez pocztę. Listy są ulotne i jest w nich bałagan. Lepiej dziennik”. Tak na pierwszych kartach wznowionej przez Wydawnictwo Warstwy książki pisała Jadwiga Stańczakowa – niewidoma poetka, pisarka, matka Anny Sobolewskiej, przyjaciółka Mirona Białoszewskiego. Pisała tak zresztą za autorem Obrotów rzeczy, parafrazując jego własne słowa.

Tadeusz Zatorski

Odcięta dłoń Leona, czyli o całowaniu papieża

„Wiek świateł” sprawia, że całowanie papieskiego pantofla powoli wychodzi z mody. Gdy w 1782 r. Pius VI przybywa z wizytą do Wiednia, cesarz Józef II wymienia z nim już tylko braterski pocałunek.

Elżbieta Kalinowska

Biblioteka ważniejsza niż aquapark

Dzięki Dyskusyjnym Klubom Książki wyraźnie widać, że rola bibliotek wcale nie jest pasywna – wygenerowały one fenomen rozprzestrzeniający się po całym, teoretycznie nieczytającym, kraju.

Robert Pawlik

Kantorowicz i papieski triumf

Ernst Hartwig Kantorowicz zaliczany jest do grona badaczy średniowiecznej przeszłości, którzy znacząco przyczynili się do zmiany wyobrażeń o genezie i charakterze nowoczesnego państwa.

Mateusz Szczerba

Egzystencjalne kuglarstwo Gombrowicza

Dominik Sulej dicit: Kosmos jest powieścią kryminalną, ale raczej: eksperymentalną, formalnie nieortodoksyjną. Są w nim, bez dwóch zdań, i zagadka, i winny, ale nie należy ich szukać tam, gdzie zazwyczaj: w ciągu narracyjnych poszlak, które dzięki drobiazgowej lekturze ujawnią wszem wobec, „kto zamordował”.

Łukasz Garbal

Tu kończy się świat

„(…) boimy się o chrześcijan w Iraku. W tym kraju przed interwencją amerykańską mieszkało półtora miliona chrześcijan, jeszcze przed atakiem Państwa Islamskiego mieszkało ich tam czterysta tysięcy. A teraz w Iraku nie ma ani jednego chrześcijanina, cała historyczna równina Niniwy została wyczyszczona z chrześcijan”, mówi jedna z bohaterek reportażu Rosiaka.

Jacek Błach

Horror o pełnej wolności

W serii Stehlík wydawnictwa Dowody na Istnienie Mariusz Szczygieł wybiera najlepsze według jego oceny czeskie książki, a przy tej konkretnej pozycji dodatkowo ostrzega, że może ona obrażać uczucia religijne, zawiera sceny przemocy, wulgarne słowa i że uznając ją za szczeniacki wybryk, „łatwo nie poznać się na Měrce”.

Iwona Boruszkowska

Muzyka i polityka

Luigi Nono to włoski kompozytor, który zmienił oblicze XX-wiecznej muzyki, prowadząc słuchaczy przez ścieżki powojennej awangardy muzycznej.

Ernst H. Kantorowicz

„Constantinus Strator”, czyli o cesarzu jako papieskim masztalerzu

Donacja Konstantyna potwierdziła to, co od dawna było papieskim zwyczajem, a mianowicie własne nakrycie głowy papieża noszone podczas procesji dla naśladowania cesarskiej władzy.

Dominika Kozłowska

Wyspa sprawiedliwych

Sprawiedliwy ład urzeczywistnia się nie tylko dzięki działaniom odgórnym – sprawne rządy prawa są warunkiem koniecznym, lecz niewystarczającym. Dobro wspólne jest tym, co powstaje w wyniku pracy i przy zaangażowaniu wielu ludzi.

Janusz Poniewierski

Jagiełło, król gór

Mówił o sobie, że ma trzy ojczyzny: dom rodzinny, Tatry i polskie słowo. One go kształtowały, budowały od środka. Jego wrażliwość ujawniała się już w sposobie pisania o zagrodzie, w której się wychował. To słowo „zagroda” pisał zawsze wielką literą. „Jakże pisać inaczej? – pytał. – Przecież to dom, rodzice, dziadkowie”.

Józefa Hennelowa

Coraz bliżej albo coraz mniej

To, co chcemy zostawić innym ze swojego życia, od razu staje pod znakiem zapytania. Czy się im przyda? Czy ktokolwiek na to czeka?

z Dariuszem Rosiakiem rozmawia Katarzyna Kazimierowska

Tam cud się raczej nie zdarzy

W okolicach tureckich miast Mardin czy Midyatu zostało może 3 tys. syriackich chrześcijan. Dla porównania, w szwedzkim Södertälje mieszka 35 tys. uchodźców przybyłych właśnie stamtąd, z regionu Tur Abdin na południu Turcji.

Michał Lubina

Kambodża: w długim cieniu Hun Sena

Kambodża kojarzona jest głównie przez pryzmat Czerwonych Khmerów. To ich zbrodnie rodzą zainteresowanie tym państwem – od naukowego po turystyczne. Tymczasem, patrząc z perspektywy czasu, to raczej konsekwencje obalenia ich reżimu są politycznie ważniejsze dla dzisiejszej Kambodży. Kraj pozostaje w cieniu Hun Sena, ich następcy. Jednego z najdłużej rządzących i najmniej znanych dyktatorów świata.

Mateusz Burzyk

Habit nie czyni mnicha

Forma naszego życia kształtuje się wraz z wychowaniem – rodzinnym, szkolnym, zawodowym – i podlega ciągłym zmianom. Odciska na jednostce nieusuwalne piętno, zdradzając, kim kto naprawdę jest i do jakiej społeczności przynależy.

Mateusz Hohol

Mechanizmy cnoty

Gdy znajdujemy się w warunkach typowych, a nie w nieoczekiwanych, działamy w trybie automatycznym, wykorzystując dostępne schematy wiedzy, sądy i przekonania. Nawyki odgrywają przy tym wielką rolę.

Łukasz Tischner

Wierność wygranej

Ta książka zrodziła się ze sprzeciwu. Sprzeciwu wobec pozorów kultury, religii i mądrości. Przede wszystkim jednak pozoru dialogu między wierzącymi i niewierzącymi. Jerzy Sosnowski kilkakrotnie odwołuje się w Co Bóg zrobił szympansom? do idei dialogu, którą zarysował w Etyce solidarności ks. Józef Tischner, i przypomina, że prawdziwy dialog zakłada wstępną gotowość do uznania, iż adwersarz ma w jakiejś mierze rację. Gotowość autentyczną, która nie jest misjonarskim podstępem. Rzadka to postawa, przynajmniej w wymiarze tzw. sfery publicznej.

z ks. Jackiem Prusakiem rozmawia Dominika Kozłowska

Gimnastyka duszy

Udowodniono, że właściwe nawyki wpływają na nasz dobrostan. Psychologowie przekonują jednak, że jego osiągnięcie to efekt świadomej pracy nad sobą. A to wymaga wysiłku wypływającego z przekonania, że jesteśmy istotami sensotwórczymi i zdolnymi do przekraczania samych siebie.