Miesięcznik Znak

nr757

Marcin Wilk

W księgarni: Pod Globusem

Przed wojną mieścił się tu sklep papierniczy rodziny Aleksandrowiczów. Potem już prawie zawsze była tam księgarnia. Pytania o zeszyty i materiały piśmiennicze jednak powracają. Kraków długo pamięta.

Agnieszka Dziedzic

Bazylia ocala świat (wyobraźni)

Renata Rusnak klasyfikuje swój literacki debiut, Sto siedemdziesiątą pierwszą podróż Bazylii von Wilchek, jako współczesną baśń dla dorosłych.

Artur Zaborski

Pod perskim dywanem

Takiego przewodnika po Iranie jeszcze nie było! Zamiast opisów zabytków i innych atrakcji turystycznych dostajemy barwną relację z codzienności Irańczyków.

z Alicją Pismenko i Michaliną Zawadką rozmawia Urszula Pieczek

Witaj w pięknych stronach

O ile ziny, alternatywne druki ulotne w Polsce lat 90. i dwutysięcznych, były tworzone głównie przez zbuntowanych chłopaków, o tyle dziś przestrzeń wydawanych własnym sumptem publikacji jest tubą, przez którą wyraźnie słychać kobiecy głos. Świat publikacji niezależnych, nienastawionych na zysk jest różnorodny, często zaskakujący formalnie, miłujący swobodę twórczą jak Wydawnictwo Latające Oko stworzone z dziewczęcej przyjaźni

Anna Marchewka

Nie ma życia bez zina

Na pytanie o wpływ artzinów (skrót ang. art magazine) na współczesną polską literaturę można odpowiedzieć najkrócej: bez nich by jej nie było. Żadna to przesada, bo przecież gdyby nie zjawiska z tzw. trzeciego obiegu, nie powstałaby polska odmiana nowej kultury i literatury.

z Donatellą Di Cesare rozmawia Mateusz Burzyk

Hermeneutyka przemocy

Demokracja jest zawsze postterrorystyczna, oznacza brak potrzeby terroru. Jednak relacja między demokracją a terrorem nie jest jedynie genealogiczna. Terror nie został pokonany raz na zawsze, ale pozostaje wpisany w demokrację. Z tego też powodu może znów wybuchnąć.

Mateusz Burzyk

Piłkarskie wojny

Zbigniew Rokita podąża za tezą, że wielkie sportowe wydarzenia odmierzają bieg historii. Podobną myśl sformułował w autobiograficznej prozie Jerzy Pilch – futbolowe turnieje porządkować miały jego życiowe doświadczenia.

Jakub Muchowski

Prezydent wszystkich opozycjonistów

Etykieta „prezydent” dobrze pasuje do postaci Jana Józefa Lipskiego. W satyrze Jana Szpotańskiego Cisi i gęgacze z 1964 r. zostaje on przedstawiony jako prezydent gęgaczy (opozycjonistów).

Donatella Di Cesare

Terror i nowoczesność

Unikanie zła doprowadziło do jego nieuchronnego rewanżu. Egzorcyzmowane, przemilczane, traktowane jak tabu, eksplodowało z nową siłą w samym środku rzekomo harmonijnej biesiady, przyjmując w ekstatycznym crescendo niespotykane dotąd formy, wybuchowe i ekspansyjne.

Janusz Poniewierski

Długowieczność starych trucizn

Wśród wielu wątków podjętych w adhortacji Gaudete et exsultate na szczególną uwagę zasługuje ostrzeżenie przed dwiema starymi herezjami: gnozą i pelagianizmem, które – zdaniem papieża – wciąż zachowują aktualność, zafałszowując to, czym jest chrześcijaństwo.

Angelika Kuźniak

Nieskończoność

Przez 20 lat fotografka Zofia Rydet odwiedziła 20 województw. Do cyklu Zarys socjologiczny zrobiła 30 tys. zdjęć. Wiele można zobaczyć na stronie: zofiarydet.com. Istnieje ryzyko, że spędzi się na niej kilka godzin.

Józefa Hennelowa

Coraz bliżej albo coraz mniej

Liturgia to „tajemnica między Bogiem a ludźmi”. Teologia zbawienia. To jest więcej niż owo „udzielanie chleba z ołtarza”. W liturgii Kościoła każda „tajemnica między Bogiem a ludźmi” dokonuje się na ołtarzu i pod dwiema postaciami. Tylko w więzieniach, w jakichś kazamatach okruszek chleba staje się namiastką Komunii.

Małgorzata Walendowska

Zbadać Zło

Z okazji 50. rocznicy Marca ’68 ukazało się wiele okolicznościowych publikacji. Wśród nich niezwykła, pozbawiona goryczy opowieść Włodka Goldkorna.

Marta Duch-Dyngosz

Prawica i Żydzi

Rządząca partia i sprzyjający jej publicyści piszą o polsko-żydowskiej historii na dwa sposoby. Albo wspominają wyłącznie o jej dobrych stronach (dokonaniach Sprawiedliwych i wielowiekowej pokojowej koegzystencji), albo koncentrują się na krytyce żydowskiej pamięci. Niewiele miejsca zostaje na mądre i krytyczne spojrzenie w przeszłość.

Aleksandra Grzemska

Wstrętna codzienność „nie na niby”

Wydawałoby się, że o psychicznych i fizycznych doświadczeniach Zagłady napisano już wszystko, tym bardziej w odniesieniu do kanonicznej prozy Tadeusza Borowskiego. Nic bardziej mylnego, co udowadnia Paweł Wolski w monografii poświęconej zagadnieniom, które w opisach lagrowego świata stają się tak naturalne, że przez to prawie niewidoczne, choć dość mocno wyczuwalne.

Olga Szmidt

W odcinkach: Piękna katastrofa

I Love Dick zaskakuje i wytrąca z rutyny. Pierwszym powodem jest szalenie interesujące podejście do porażki czy nawet „przegranej postaci”, przenicowujące stereotypowe przedstawienia i ideologię sukcesu.

Magdalena Kozłowska

Banknoty bez Mizrachijczyków

Współczesne społeczeństwo izraelskie powstało w wyniku migracji Żydów z różnych stron świata, która rozpoczęła się na masową skalę w latach 50. XX w. Ogromna różnorodność przybyszów wymusiła podjęcie starań, by w krótkim czasie wytworzyć nową tożsamość narodową

Andrzej Romanowski

Nieznany Stanisław Stomma

Stomma urodzony pod zaborami jako poddany cesarza Rosji, obserwujący najpierw zmartwychwstanie, a potem rozbiór Polski, znał cenę własnego państwa, nawet wtedy – a może zwłaszcza wtedy – gdy było ono niesuwerenne.

Henryk Woźniakowski

„Wszystko jest nieskończenie bardziej złożone”

Końcówka lat 70. przynosi w krajach Europy Środkowej wzrost zarówno społecznych frustracji, jak i aktywności nielicznych, ale wybitnych postaci, które coraz bardziej wyrywały się z totalitarnej skorupy systemu.

Maciej Jakubowiak

Bidoki wszystkich krajów

Dlaczego historia pewnego mężczyzny i jego ekscentrycznych krewnych stała się amerykańskim bestsellerem? Odpowiedź – jak w wielu kwestiach dotyczących Stanów Zjednoczonych w ostatnich miesiącach – jest przewidywalna: Donald Trump.

Dzień dziesiąty

Prezentujemy kolejną część cyklu Zdrój Barbary Klickiej. Tekst do przeczytania w papierowym wydaniu miesięcznika "Znak".

Małgorzata Kowalska

O czym szumi łąka

Pierwszy punkt tworzenia ziołowych mikstur jest zawsze taki sam: ruszaj do lasu, na łąki, w naturę. I zbieraj. Od tego wszystko się zaczyna…

Jakub Kornhauser

Dziewięć dni w ścianie

W Stacji: Literaturze prezentujemy nowe opowiadanie Jakuba Kornhausera. Tekst do przeczytania w papierowym wydaniu miesięcznika „Znak”.

z Joanną Tomaszkiewicz rozmawia Marzena Zdanowska

Minogi, chrobotki i borowce na placu budowy

Największą zmorą dla bioróżnorodności jest fragmentacja środowiska. Obecnie próbuje się naprawić jej skutki przez kosztowne inwestycje – budowę przejść dla zwierząt nad istniejącymi autostradami i wyburzanie przegród na rzekach. O naturze powinniśmy jednak myśleć wcześniej.

Agata Michalak

Lokalnie, sezonowo, smacznie

Zaledwie pięć gatunków zbóż – pszenica, ryż, kukurydza, proso i sorgo – dostarcza nam 60% energii, chociaż historia ludzkości zna ich ponad 7 tys. Dlaczego to może stanowić problem?

z Davem Goulsonem rozmawia Adam Pluszka

Oddać stery naturze

Gdyby przywrócić szczytowe drapieżniki na wyżynach i w dzikich częściach Wielkiej Brytanii, mogłyby pomóc w odtworzeniu rozległych lasów; to świetne rozwiązanie na rzecz spowolnienia zmian klimatycznych.

Jan Woleński

Symetryzm polsko-żydowski?

Tytułowy symetryzm to pogląd głoszący, że istnieje symetria w sytuacji Polaków i Żydów w czasie II wojny światowej oraz we współczesnych zjawiskach antysemityzmu i antypolonizmu. Chcę pokazać, dlaczego jest to przekonanie niemożliwe do obrony