Miesięcznik Znak

nr778

Joanna Guszta

Podporządkuj się

Negatywnych zjawisk w naszej rzeczywistości nie brakuje. Czasem jednak stają się one wszechobecne i przyjmujemy je za oczywistość.

Wojciech Bonowicz

Moi, mistrzowie

Ten krótki utwór otwiera ostatni tom wierszy Piotra Florczyka, poety i tłumacza mieszkającego od wielu lat w Stanach Zjednoczonych i tworzącego równolegle w dwóch językach. Tom nosi tytuł Dwa tysiące słów (2019) – i do znaczenia tego tytułu jeszcze na koniec powrócę.

Michalina Kmiecik

Ustrzec serce przed nienawiścią

Zapiski syna tego kraju Jamesa Baldwina to książka w Polsce długo oczekiwana. Pierwszy polski przekład tomu esejów jednego z najistotniejszych czarnych pisarzy Ameryki gromadzi teksty mówiące o doświadczeniu ucisku, nieprzynależności, nienawiści, obcości i samotności.

Marcin Cielecki

Długi marsz

Jak długo trwał przemarsz Janusza Korczaka, Stefani Wilczyńskiej i dzieci z ul. Siennej na Umschlagplatz? Dwie czy cztery godziny?

Iwona Boruszkowska

Posępna generacja

Wspólne doświadczenia ukształtowały pokolenie depresyjnego wyżu, w którym „zbiegły się wszystkie plagi, wszystkie katastrofy nałożyły się bezlitośnie na siebie: resztka czytelniczych nawyków późnego PRL-u (…), jego kultura wielkiego niedoboru (podbita przez nagłą eksplozję nadmiaru)”.

Anna Karonta

„Świat lubi się zmieniać”

Po ciężkim dniu pracy przy sprawdzaniu kodów PIN przysługuje relaksacyjne piwko w tawernie w towarzystwie biszkoptowego labradora Borysa Szyca, z którym współdzieli się budę. „Oparte na prawdziwej historii” – sygnalizuje tytuł pierwszego opowiadania debiutu książkowego Natalki Suszczyńskiej.

Kamila Dzika-Jurek

Ciemny prąd

W tej książce nie czytamy – słowo samo się czyta, idąc wciąż naprzód, rwąc w nieznane czytelnikowi miejsce, a jednocześnie czujemy, że ciągnie nas po swoim precyzyjnym śladzie: powracających metafor, motywów, charakteru postaci.

Ilona Klimek-Gabryś

Zadeptane połoniny

„Jak człowiek patrzy na mapę, to mu się wydaje, że najważniejsze są szczyty. A to bzdura” – mówi Wojciech Krukar, przewodnik beskidzki, jeden z bohaterów Kiczer.

Stephen Holmes, Iwan Krastew

Naśladowanie i bunt. Co się dzieje z Europą Wschodnią?

Podczas gdy imitujący podziwia tego, kogo naśladuje, naśladowany patrzy z góry na tych, którzy go imitują. Nie jest zatem całkowitym zaskoczeniem, dlaczego wybrane trzy dekady temu przez Europę Wschodnią „naśladowanie Zachodu” ostatecznie doprowadziło do sytuacji ostrego sprzeciwu.

Michał Zabdyr-Jamróz

Okno Overtona i inne strategie alt-prawicy

Od lat 70. amerykańska prawica metodycznie przesuwała środek ciężkości politycznego dyskursu. W ramach tej strategii wspierała też swoich największych radykałów. Na ich tle siły skrajne zaczęły być postrzegane jako umiarkowane.

Jakub Halcewicz-Pleskaczewski

Arcybiskup na froncie

Abp Marek Jędraszewski broni Polski przed „tęczową zarazą”, „ekologizmem” oraz „ulicą i zagranicą”. W mediach sprzyjających rządowi jest ważniejszym liderem Kościoła niż papież Franciszek.

Łukasz Najder

Krótka historia Polsk i Polaków

Skończyłem liceum, zacząłem studia. Tak zwane dziewięćdziesiąte osiągały pełnię. Wtedy to, powodowany ciekawością i nudą, sięgnąłem po treści prawicowe. Okazało się, że to, co brałem za życie, nie było życiem. Umysłowe lenistwo i naiwna wiara w oficjalne przekazy z liberalno-postkomunistycznych mediów uczyniły ze mnie łatwy cel. Niewykluczone też, że Kiszczak z Mazowieckim dodawali czegoś do wody.

Jarek Westermark

Opowiadania

W Stacji: Literatura prezentujemy nowe opowiadania Jarka Westermarka. Tekst do przeczytania w papierowym wydaniu miesięcznika „Znak”.

Piotr Oczko

Żelazny upór pewnej burmistrzanki

Cudzoziemscy podróżni ze zgorszeniem przywoływali w swych relacjach bezczelne dziewczynki, które niepytane nie tylko zabierały głos przy stole, ale także udowadniały swym braciom, że się mylą, powołując się, o zgrozo, na przeczytane książki.

Michał Paweł Markowski

Rozpieszczeni i wykluczeni

Diagnoza o „rozpieszczeniu” amerykańskich studentów przedstawiona przez Lukianoffa i Haidta, choć trafnie postawiona, domaga się poważnej korekty. Większość karykaturalnych przykładów wzięta jest z życia bogatych uczelni, gdzie studenci pochodzą z tej samej, niewielkiej grupy majątkowej.

Jonathan Haidt, Greg Lukianoff

Rozpieszczony amerykański umysł

W imię emocjonalnego dobrostanu studenci college’ów coraz mocniej domagają się ochrony przed słowami i ideami, które im się nie podobają. Wyjaśniamy, dlaczego ma to niszczycielski wpływ na edukację i zdrowie psychiczne.

Janusz Poniewierski

Czekanie na biografa

Do historii Polski i dziejów współczesnego polskiego katolicyzmu Adam Stanowski wszedł nie tyle jako uczony intelektualista, ile „niepokorny” społecznik, aktywny członek KIK-u, działacz opozycji demokratycznej i Solidarności

Olga Gitkiewicz

Żeńską końcówką

Mężczyźni wykonujący zawody tradycyjnie kojarzące się z płcią żeńską automatycznie szukają sobie nazw brzmiących bardziej po męsku. Nie przejmują przyjętych w języku nazw żeńskich i nikogo to nie dziwi. Kobiety, które nie chcą być socjologami, architektami, ministrami, posłami, nadal są narażone na co najmniej kpinę.

Filip Springer

Przyszłość

Któregoś dnia, sam nie wie kiedy, i nie miało to żadnego większego znaczenia, musiał po prostu przyjąć do wiadomości, że przyszłość jego i jego najbliższych będzie gorsza niż ta, którą mieli jego rodzice.

Aldona Kopkiewicz

Ekstatyk na wojnie

Radość katastrof to legendarny debiut klasyka poezji włoskiej Giuseppe Ungarettiego, legendarny, bo pisany w okopach I wojny światowej, a ponadto nadzwyczaj nowatorski.

Małgorzata Nocuń

Czego oczy nie widzą

Stasia Budzisz w posłowiu wyjaśnia, dlaczego napisała książkę Pokazucha. Na gruzińskich zasadach. „Z dwóch powodów: trochę na przekór i trochę ze złości. Na przekór, bo z jakiejś przyczyny rzadko staramy się zajrzeć za gruzińską fasadę i sprawdzić, co dzieje się za drzwiami pięknie przedstawianej bajki”.

Marcin Wilk

Czyje są Prusy Wschodnie?

W znakomitej serii „Poznańskiej Biblioteki Niemieckiej” ukazał się 49. tom. Cieszy on już od pierwszego wejrzenia, a raczej od pierwszego dotyku. Opasły to bowiem przedmiot; tłuścioch, który przyjemnie bierze się do rąk. Ale najistotniejsza jest treść: teksty o wyobrażonej wspólnocie kulturowej, społecznej i politycznej Prus Wschodnich.

Krzysztof Wołodźko

PKP i PKS, czyli polski kot Schrödingera

Prywatne nie zawsze jest lepsze. Prywatna komunikacja busowa jest niestabilna, ma ograniczone logiką zysku zasięgi, obejmujące niemal wyłącznie dochodowe trasy (i to w określonych godzinach), rzadko sprzyja klientowi, zwykłą rzeczą okazuje się częsta zmiana przystanków, brak jakichkolwiek czytelnych rozkładów jazdy – zależnych tak naprawdę od widzimisię właściciela.

Judyta Koper, Klaudia Muca

Oczy tworzą nasz język

Książka Jančiauskaitė to rodzaj skróconego przewodnika po świecie Głuchych, zawierającego kilka ciekawostek, podstawowe informacje na temat języków migowych i prywatne historie osób niesłyszących lub dzieci niesłyszących rodziców.

z Anną Królikiewicz rozmawia Urszula Pieczek

„A czyj język najadł się całym smakiem”

Prawie każdy amator i profesjonalista znajdzie w sieci i rzeczywistości przestrzeń do prezentacji, materiału pojawia się coraz więcej, w sferze kultury jesteśmy zasypywani obrazami, obiektami, dźwiękami, performansami, słowami, produktami i usługami. To nadprodukcja obrazów świata.

Katarzyna Dembicz

Chile. Niedokończona transformacja

„To nie 30 pesos, to 30 lat” – hasło wykrzykiwane na prawie wszystkich zgromadzeniach organizowanych w ciągu trzech miesięcy protestów miało zwrócić uwagę opinii publicznej na sedno problemu. Nie tłumaczą go podwyżki o 30 chilijskich pesos w transporcie publicznym, ale brak zgody na dalsze forsowanie – realizowanego przez 30 lat kolejnych rządów – neoliberalnego projektu gospodarczego.

z Katarzyną Kłosińską i Michałem Rusinkiem rozmawia Michał Jędrzejek

Nie zarazić się złym językiem

W polityce możemy kogoś traktować jak partnera – tak byłoby najlepiej. Może on być konkurentem – jak w sporcie. Często jest jednak wrogiem – jak na wojnie. Na wojnie nie chodzi o to, by dojść do porozumienia, ale by zniszczyć tego, kto jest po drugiej stronie. To może być droga od słów do przemocy.