Miesięcznik Znak

nr741

Redakcja

Ankieta: Odczytać na nowo

Każde tłumaczenie jest interpretacją, nowym odczytaniem wybranego utworu. Po raz kolejny przekłada się zazwyczaj dzieła klasyczne. Tłumacze i tłumaczki mierzą się z przekładami utworów znanych, które często zdążyły osadzić się w języku.

Anna Marchewka

Zróbmy sobie dom

Opowiadając o trzech samotnych kobietach związanych nienawiścią, żalem i pragnieniem bliskości, Monika Kompaníková łamie poważne tabu: miłość macierzyńska nie zawsze spada z nieba, trzeba się jej nauczyć, a to nie zawsze możliwe.

Ilona Klimek-Gabryś

Przedostać się do życia

„Różnice nie powinny istnieć. Wszyscy powinni się kochać. Jeśli nie, ona pęknie na pół” – taka myśl pojawia się w głowie dorastającej dziewczynki, bohaterki niezwykle szczerej i poruszającej Wróżby Agnety Pleijel.

Martyna Słowik

Saudyjskie Las Vegas

„Nigdy nie miałem najmniejszych wątpliwości, że jeśli mam w życiu coś osiągnąć, muszę zawsze spoglądać w kierunku Mekki” – napisał w opatrzonym znamiennym tytułem Mekka jak magnes wstępie do książki jej autor, islamski intelektualista, krytyk współczesnej myśli muzułmańskiej.

Monika Gałka

Ciałowicz wreszcie odkryty

Album Zwiedzajcie Piastowski Wrocław, będący wynikiem szczęśliwego zbiegu okoliczności – odkrycia podczas rozmowy na jednym z portali społecznościowych, uzupełnia wiedzę zarówno na temat wrocławskiej, jak i polskiej sceny projektowej.

Mateusz Burzyk

Jednoznaczość a głębia

Temat książki najlepiej oddają słowa Bogumiła Lufta: wybitni rumuńscy intelektualiści chcą rozprawić się z komunizmem.

Janusz Poniewierski

Biblia: instrukcja obsługi

Książka Romana Zająca to swoista „skrzynka z narzędziami”, w jakie powinniśmy się zaopatrzyć, nim rozpoczniemy niełatwą wędrówkę w głąb Pisma Świętego.

Ewa Drygalska

Nowe widzenie

Jak zobaczyć świat Nicholasa Mirzoeffa w przystępny sposób rekonstruuje współczesny stan badań nad kulturą wizualną, jednocześnie otwierając przed czytelnikami kolejne pola do samodzielnych rozważań.

Jacek Błach

#KlasizmTrzymaSięMocno

Piętnastoletnia Julia wychowuje się na tzw. dobrym osiedlu, Oliwia na tzw. złym, mimo to zaprzyjaźniają się.

Krzysztof Wołodźko

Przeciwnik i oskarżyciel

Rozliczne nurty muzyki metalowej od lat przyciągają zainteresowanie miłośników chrześcijańskich krucjat kulturowych, specjalistów od puszczanych od tyłu ścieżek dźwiękowych (tak się tropi „satanistyczny przekaz”), kieszonkowych inkwizytorów często podskórnie zafascynowanych zgłębianym okultystycznym lub podejrzewanym o ezoteryzm materiałem, katolickich wydawców i księgarzy, którzy niezgorzej zarabiają na amatorskiej literaturze krytykującej black metal i magię.

Katarzyna Pawlicka

Pod podszewką wojennego piekła

Herr jest świadomy toksycznego napięcia między potrzebą pisania prawdy a niemocą jej odnalezienia.

Zbigniew Rokita

Najmilszy z oligarchów

Zbigniew Parafianowicz i Michał Potocki podjęli się niebywale trudnego zadania: postanowili napisać biografię Petra Poroszenki i Ukrainy czasów jego prezydentury. To operacja na żywym organizmie: Poroszenko jest prezydentem targanej wojną i kryzysami Ukrainy, każdy dzień rzuca na jego postać i rządy nowe światło.

Marcin Cielecki

Niepojęty świat obozów zagłady

W zbiorowej pamięci obóz w Auschwitz i Holokaust stały się jednym. Obozy koncentracyjne to jednak nie tylko eksterminacja Żydów, Polaków, Rosjan, Cyganów. „Ów system zawsze krył w sobie coś więcej” – pisze w Historii nazistowskich obozów koncentracyjnych Nikolaus Wachsmann i jest to jedno z najbardziej frapujących zdań w książce.

Karolina Koprowska

„A może to ciągle trwa?”

Książka Klub Auschwitz i inne kluby. Rwane opowieści przeżywców podaje w wątpliwość dominujące narracje i stereotypy, polską pamięć zbiorową, oficjalną politykę historyczną, poprawność polityczną, wreszcie – sam język.

Piotr Augustyniak

Dobro zabija. W stronę nowego przekładu Braci Karamazow

Nowe tłumaczenie Braci Karamazow Fiodora Dostojewskiego nie jest „zwykłym” przekładem. Przesądzają o tym zarówno okoliczności jego powstania, jak i przede wszystkim osoba tłumacza. Jest ów przekład jednym z ostatnich etapów intrygującej i niecodziennej drogi myślenia zmarłego ponad pół roku temu wybitnego filozofa Cezarego Wodzińskiego.

Anna Wasilewska

Przekład nie jest kopią

Przekład nie jest tożsamy z oryginałem i nigdy nie będzie idealnie przylegał do tekstu wyjściowego. Nie jest jego kopią, lecz interpretacją, podobnie jak interpretacją jest gra na instrumentach, odtwarzająca partyturę Wariacji Goldbergowskich Bacha czy symfonii Mahlera, albo też jak odegranie roli z Mizantropa czy Króla Leara.

Igor Przebinda

Uchwycić melodię

Mistrz i Małgorzata jest książką magiczną. Opowiada o ludzkiej naturze i jej słabościach, o zdradzie i tchórzostwie, ale i o wierności, przebaczeniu i współczuciu. Dzieło, pisane przez Bułhakowa w mrocznych czasach stalinizmu, można odbierać jako krzyk sprzeciwu politycznego – również i u nas powszechny odbiór książki w latach 70. i 80. miał wymiar kontrkulturowy. Od czasu pierwszej polskiej publikacji w 1969 r. w tekście Bułhakowa zdążyło zanurzyć się kilka pokoleń czytelników.

Małgorzata Łukasiewicz

Stare, nowe, dobre, złe

Tłumaczenie to zajęcie blisko spokrewnione z czytaniem. Tłumacz oczywiście czyta trochę inaczej niż czytelnik niebędący tłumaczem.

Ireneusz Kania

Skleić rozbite Lustro

Pod koniec rozmowy o translatorskim fachu, jaką kilka lat temu przeprowadziła m.in. ze mną Zofia Zaleska na potrzeby wydanej w Czarnem książki Przejęzyczenie, wyraziłem przeświadczenie, iż dobry przekład (w domyśle: wybitnego dzieła literackiego, tzn. takiego, które przeszło próbę czasu) powinien przetrwać co najmniej 50 lat, po czym należy go sporządzać na nowo.

Wiktor Dłuski

Nie ma musu

Dzieła kiedyś już na polski przełożone tłumaczy się na nowo zwykle dlatego, że tłumacz bardzo chce to zrobić. Takie pragnienie rodzi się z najrozmaitszych przyczyn i jak to bywa, kiedy w grę wchodzą uczucia, trudno jednoznacznie je określić i opisać.

Redakcja

Pożegnanie

Zygmunt Bauman (1925–2017)

z Katarzyną Szymielewicz rozmawia Ewa Drygalska, Anna Marjankowska

Cyfrowa Wyprawka

Coraz bardziej zaczynamy zdawać sobie sprawę, że aktywność w przestrzeni wirtualnej ma realny wpływ na nasze życie. Czy wiemy jednak, czym jest „cyfrowy ślad”, co się na niego składa i kto się nim interesuje?

z Karolem Tarnowskim rozmawia Mateusz Burzyk, Dominika Kozłowska

Nie zawsze trzeba wygrywać

Moja filozofia wiary i Boga znacznie bardziej bazuje na pytaniach i braku definitywnych rozstrzygnięć, na samym otwarciu na wymiar metafizyczny i religijny niż na formułowaniu odpowiedzi.

Karol Tarnowski

Metafizyka w człowieku

Religia nie redukuje się do metafizyki i etyki, tak jak obie te dziedziny do religii. Ale w moim przekonaniu wszystkie one zakładają wymiar metafizyczny i metafizyczną wyobraźnię.

Józefa Hennelowa

Coraz bliżej albo coraz mniej

Nie uciekniemy od pytań o to, czym zaowocuje tym razem jawnie demonstrowana religijność władzy państwowej. Czego będzie gwarantem, a w czym nabierze bardzo niebezpiecznego charakteru formuły pustej, koniunkturalnej, a nawet faryzejskiej?

Janusz Poniewierski

Jego królestwo nie jest z tego świata

Akt Przyjęcia Jezusa za Króla uznaję w duchu posłuszeństwa Kościołowi – i w duchu wiary w Chrystusa, Pana i Zbawiciela. Nie mogę jednak powstrzymać się przed wyrażeniem lęku, że – w skali społecznej – pozostanie on jedynie w sferze czysto deklaratywnej.

Julia Szulecka, Kacper Szulecki

Spółdzielnia

W pierwszym roku przychody na rodzinę we wsi podwoiły się. Po 12 latach stanowiły dziesięciokrotność wyjściowych. Brzmi jak bajka. Ale tak naprawdę chodziło o bardzo proste kroki i przezwyciężenie starych przyzwyczajeń i niesnasek. Kluczem było namówienie chłopów, żeby obsiewali własne pola. Niby proste, ale czasem nie mieli czym, czasem nie wiedzieli jak, najczęściej bali się, że sąsiad ukradnie plony.

Angelika Kuźniak

Śnieg

Co zostało mi jeszcze po obozie? Nocą nie mogę spać, bo ten film ciągle się przewija w mojej głowie. I ciągle się boję.

Shaista Gohir

Zakaz noszenia chust w Europie

Mimo że zakrywanie twarzy z powodów religijnych okazuje się tak ilościowo niewielkim problemem, liczba polityków nawołujących do jego prawnego zakazania wzrasta.

z Konradem Pędziwiatrem rozmawia Dominika Kozłowska

Europa stanie się muzułmańska

Na początku islam był niewidoczny, ponieważ do Europy przybywali przede wszystkim mężczyźni. Dopiero gdy zaczęli oni zakładać rodziny, sprowadzając partnerki z krajów swego pochodzenia, które poprzez małżeństwo również legalizowały swój pobyt, islam zaczął się stawać zjawiskiem publicznym.

Beata Kowalska

Zza zasłony

Żadna inna część kobiecej garderoby nie budzi tyle emocji co muzułmańska zasłona. W publicznych dyskusjach o niej jak w lustrze odbijają się stereotypy, strach i polityka.

Patrycja Sasnal

O przemocy w islamie

Tyle jest w muzułmanach przemocy, ile jest jej w człowieku. Rewolucyjna i utopijna ideologia islamu po prostu lepiej odpowiada na zapotrzebowanie radykałów niż przestarzały anarchizm, komunizm czy faszyzm.