Miesięcznik Znak

nr748

Marcin Wilk

Czas na kameralne księgarnie

Statystki kłamią. Gdy wchodzę do mojej ulubionej księgarni kameralnej, wiem, że tutaj poziom czytelnictwa jest stuprocentowy.

Wit Szostak

Władza

Najlepiej przyznać się od razu: nie odnajduję w sobie żadnej namiętności do władzy. A przynajmniej tak mi się od lat wydaje. Pragnienie rządzenia innymi uważam za dość dziwaczne.

Michał Przeperski

Mozaika metamorfoz (Recenzja książki Przesilenie. Nowa kultura polityczna pod red. Jacka Kołtana)

Przesilenie to próba uchwycenia zachodzących na naszych oczach zmian społecznych, ekonomicznych i ideowych. Punkt wyjścia stanowią Gdańskie Wykłady Solidarności organizowane od kilku lat przez ECS.

Jerzy Illg

Pozostanie czułość: Julia Hartwig (1921–2017)

Obawialiśmy się, że ta wiadomość kiedyś nadejdzie zza oceanu, gdzie Julia Hartwig spędziła ostatni rok pod opieką córki. Musiała nadejść, biorąc pod uwagę imponujący wiek, jakiego dożyła poetka.

Zbigniew Rokita

Zwykła straszna wojna (Recenzja książki Wojna, która nas zmieniła Pawła Pieniążka)

Książka reporterska Pawła Pieniążka Wojna, która nas zmieniła, to wyzwanie intelektualne. Każe zrewidować proste wyobrażenia o złych separatystach i dobrych Ukraińcach.

Agnieszka Dziedzic

Nadążyć za Profesorem (Recenzja książki Pędzę jak dziki tapir. Bartoszewski w 93 odsłonach Marka Zająca)

Władysław Bartoszewski – pisarz, historyk, dziennikarz, działacz społeczny, dyplomata, polityk. Więzień Auschwitz, żołnierz AK, uczestnik powstania warszawskiego, więzień stalinowski. A przy tym specjalista od umiarkowanego optymizmu, jak sam zwykł się określać.

Anna Marchewka

Kultura czasu, miejsce oporu (Recenzja książki Stary gmach Piotra Matywieckiego)

„Wspominanie Biblioteki to nie to samo, co biblioteka wspomnień” – pisze Piotr Matywiecki w staromodnej, pozbawionej najdrobniejszych choćby fajerwerków książce.

Iwona Boruszkowska

Okruchy miasta (Recenzja książki Pozwól rzece płynąć Michała Cichego)

Po wydanym w 2014 r. Zawsze jest dzisiaj Czarne proponuje kolejną książkę Michała Cichego: Pozwól rzece płynąć.

Janusz Poniewierski

Księga mądrości (Recenzja książki Biblia. Wielkie opowieści Starego Testamentu Frédérica Boyera i Serge’a Blocha)

Z lakonicznością tekstu korespondują ilustracje. Całość przypomina komiks: prawie każdemu zdaniu napisanemu przez Boyera towarzyszy rysunek Blocha. Niemniej to nie komiks, ale opowieść, w której obraz jest niemal tak samo ważny jak słowo.

Ilona Klimek-Gabryś

Linia horyzontu (Recenzja książki Na północ jedzie się, by umrzeć Idy Linde)

„Niczego nie da się dostrzec w jednym momencie. Należy patrzeć z wielu stron, a nawet wtedy nie jest się pewnym” – pisze Ida Linde w trzeciej (nie licząc limitowanej edycji poetyckiego zbioru 29 niewysłanych listów) przetłumaczonej na język polski książce.

Daniel Lis

Nie ma aniołów w Ameryce (Recenzja spektaklu Anioły w Ameryce)

Dziś możemy już tylko zgadywać, czy londyńskie Anioły w Ameryce wybrzmiałyby równie aktualnie, gdyby rok temu Brytyjczycy odrzucili Brexit, a Amerykanie Donalda Trumpa. Ale nawet bez tych okoliczności jest to prawdopodobnie najważniejsze przedstawienie tego roku na West Endzie.

Artur Madaliński

Fetyszysta tekstu (Recenzja książki Ziarno głosu. Wywiady 1962–1980 Rolanda Barthesa)

Czytać oznacza, według Rolanda Barthes’a, wejść w tworzenie, a nie w wytwór, czytać to znaczy w gruncie rzeczy pisać – (ciągle) od nowa pisać czytany tekst.

Iwona Boruszkowska

Miasto do zaczytania (Recenzja książki Życie literackie w Krakowie w latach 1893–2013 Jacka Olczyka)

Życie literackie w Krakowie Jacka Olczyka jest książką wielogatunkową. Z łatwością może pełnić funkcję zarówno podręcznika do historii literatury regionalnej, jak i skryptu życia literackiego miasta na przestrzeni ponad wieku. To wspaniały leksykon znanych, ale i wyciągniętych z lamusa tytułów książek i nazwisk twórców.

Paweł Dunin-Wąsowicz

Estetyka a ekonomia (Recenzja książki Spór o odbudowę Warszawy. Od gruzów do reprywatyzacji pod red. Tomasza Fudali)

Poprzednim razem takie zdziwienie wywołał u mnie jakieś 10 lat temu fakt wydania filmowego przewodnika po stolicy przez… Muzeum Powstania Warszawskiego. Teraz książka Spór o odbudowę Warszawy. Od gruzów do reprywatyzacji pod redakcją Tomasza Fudali, którą firmuje… Muzeum Sztuki Nowoczesnej. Jest w tym jednak pewna logika.

Magdalena Budziszewska

Jak zdiagnozować Polskę? (Recenzja książki Polska na kozetce. Siła obywatelskiej refleksyjności pod red. Anny Zajenkowskiej)

Psychoterapeutyczna analiza Polski jest rodzajem ładnej metafory, pomagającej myśleć i uporządkować różne intuicje, czasami nawet głębiej zrozumieć pewne procesy. Ale jednak metafory o statusie teorii lub hipotezy, a nawet wręcz opowieści, jednej z proponowanych wielkich narracji o świecie.

Urszula Pieczek

Miara lektury, format czytania

Czytanie potrzebuje wsparcia. Trzeba je promować, jednak nie poprzez akcje, które docierają jedynie do czytających, a przy tym są jednorazowe, obliczone na wysoki zysk w krótkim czasie. Czytanie to proces, i właśnie na procesie powinny opierać się kampanie społeczne i interakcje związane z zaproszeniem do świata książki.

Małgorzata Kwietniewska

Kenoza i dekonstrukcja chrześcijaństwa

Czyżbyśmy dożyli czasów, gdy chrześcijaństwo zostało faktycznie przekroczone, a jego pozostałości zalegające w muzeach i zakurzonych antykwariatach żyją jeszcze dzięki ateistycznej estetyzacji lub erudycyjnemu snobizmowi garstki koneserów i teologów?

z Agatą Bielik-Robson rozmawia Piotr Sawczyński

Posunąć się nieco. Teologia według Derridy

Derrida przypomina nam, że nowoczesności wcale nie należy ujmować jako epoki ateizacji. Religie ulegają wprawdzie dekonstrukcji, ale zmieniając postać, nierzadko ukazują swoje lepsze oblicze – wyzwolone z pogańskiego kultu siły otwierają się na to, co kruche i potrzebujące.

John D. Caputo, Richard Kearney

Anateizm i radykalna hermeneutyka

Richard Kearney i John Caputo opowiadają się za religią pozbawioną dogmatyzmu. Każdy z nich na swój sposób próbuje odnowić tradycyjne wyobrażenia o Bogu i na nowo odkryć wiarę w świecie naznaczonym przez dwie przeciwstawne tendencje: wojownicze religie i ich agresywną krytykę. Swoje stanowiska określili mianem anateizmu i radykalnej hermeneutyki.

Angelika Kuźniak

Pani Roma

Pani Roma była – jak mówi mój przyjaciel Michał – zegarem praskiej przestrzeni. Z domu wychodziła co najmniej trzy razy dziennie.

Józefa Hennelowa

Coraz bliżej albo coraz mniej

Coraz mniej chodzi o Polskę, aż wreszcie przestajemy o niej mówić, myśleć, i troskać się, a nasz przekaz telewizyjny traci ostatnią rację swojego istnienia.

Halina Bortnowska

„To wy jesteście Kościołem”

Nie sądzę, że hierarchowie powinni wyręczać dziś społeczność świecką i przemawiać w jej imieniu. Kościół może oczywiście doradzać swoim wiernym, a i reszta społeczeństwa może brać pod uwagę jego stanowisko, najlepiej jest jednak, gdy każdy mówi za siebie – ale mówi!

Henryk Woźniakowski

Polski miesiąc – lipiec 2017

Abstrakcyjne zasady trójpodziału władzy i niezależności sądów stały się podczas ostatnich protestów hasłami wiecowymi. Udało się uniknąć języka nienawiści. Demonstracjom towarzyszył pewien rodzaj samokontroli – trochę tak jak w czasach Solidarności, gdy mówiło się o „samoograniczającej się rewolucji”.

Janusz Poniewierski

Don Primo

Można jakoś zrozumieć tych, którzy gorszyli się postawą ks. Mazzolariego. Mówił on bowiem o „manowcach”, na które duszpasterz musi wyjść, jeśli chce być blisko człowieka; wtedy – o wiele bardziej niż dzisiaj – budziło to w ludziach Kościoła opór i lęk.

Bogumił Luft

„Ufajcie demokracji”. Oblicza rumuńskiego buntu

Od czasów szczególnie odrażającej dyktatury komunistycznej Rumunia przeszła długą drogę i dokonała imponującego dzieła rozwoju i modernizacji. Jest dziś bezpieczniejsza i bogatsza niż kiedykolwiek. Dlaczego więc trudno w tym kraju znaleźć kogoś, kto byłby jednoznacznie zadowolony?

z Danielem Rycharskim rozmawia Szymon Maliborski

Bez środowisk konserwatywnych nie napiszesz historii queer

Chcę, by krzyż, który stał się zarzewiem podziałów społecznych, tym razem symbolizował pojednanie nie tylko różnych części Kościoła, ale również zwaśnionych stron politycznego konfliktu. To symbol należący do wszystkich, którzy pragną się do niego przyznać.

Marcin Dzierżanowski

Słowo „lesbijka” wtedy nie istniało

O doświadczeniu bycia lesbijką na wsi opowiadają Dorota Walicka i Marzena Frąckowiak z Grzebieniska w Wielkopolskiem.

Justyna Struzik, Ewa Furgał, Natalia Sarata

„Nikt nie chce być w sferze nieistnienia”. Lesbijki, wieś i Kościół

Z jednej strony poczucie izolacji i wyobcowania, wykluczenie, poszukiwanie własnego miejsca we wspólnocie, a z drugiej, przywiązanie do tego, co lokalne – taki obraz wyłania się z opowieści lesbijek żyjących poza dużymi miastami.

ks. Alfred Marek Wierzbicki

Od pewności do zdumienia i pokory

Nigdy nie byłem homofobem, ale moje myślenie o homoseksualizmie i stosunek do osób homoseksualnych zmieniały się. Od doktrynalnej pewności przechodziłem do egzystencjalnego zdumienia i pokory wobec ludzkich losów.

Redakcja

Nie różni nas wiara

Do ankiety dotyczącej stosunku Kościoła instytucjonalnego do osób homoseksualnych oraz wyzwań stojących przed duszpasterstwem zaprosiliśmy kilku duchownych.

Bogusław Szpakowski SAC

Afirmować i łączyć

Nauczanie Kościoła dotyczące osób homoseksualnych nie stanowi rdzenia orędzia Ewangelii. Jest ono ważne i znaczące, niemniej należy je interpretować w blasku Dobrej Nowiny. Chodzi o to, by osoby homoseksualne przede wszystkim usłyszały, że są kochane przez Boga, cenne w Jego oczach, że Bóg ich chce i zaprasza do intymnego przymierza.

Andrzej Kuśmierski OP

Tak samo jak każdy inny

Należy pamiętać, że osoba homoseksualna jest chciana przez Boga i kochana przez Niego, ma własne powołanie i cel w życiu – jest taka, a nie inna i tylko w pełnej akceptacji siebie może się rozwinąć jako człowiek.

ks. Michał Czajkowski

Z szacunkiem, powagą i po bratersku

Przyznać muszę, że kwestia homoseksualizmu przez lata była mi obca; nie miałem specjalnych uprzedzeń, ale również i empatii – przyszła ona dopiero wtedy, kiedy na własne oczy zobaczyłem dyskryminację tych osób.

Marek Blaza SJ

Dać przestrzeń w Kościele

Czy związek homoseksualny jako całość, en bloc, jest czymś złym? Gdyby tak było, to przyjaźń dwóch mężczyzn i dwóch kobiet też można by uważać za grzech.

Dominika Kozłowska

Przekazujmy sobie znak pokoju

Dziesięć lat temu ukazał się numer „Znaku” zatytułowany Homoseksualista mój bliźni. Warto po niego sięgnąć (nr 630 z 2007 r. dostępny w bezpłatnym archiwum na stronie miesięcznika), aby zobaczyć, jak bardzo w ostatniej dekadzie rozwinęły się świadomość katolików i język, w jakim o osobach LGBT mówią księża – zarówno w oficjalnych, jak i prywatnych wypowiedziach.