Miesięcznik Znak

Konto użytkownika

nr749

Okładka miesięcznika ZNAK nr 749

← Poprzedni numer Następny numer →

Adam Daniel Rotfeld

Obcy wśród swoich

Bracia Szeptyccy – metropolita Andrzej i archimandryta Klemens – stali się rzecznikami kształtującej się tożsamości wspólnoty ukraińskiej w Galicji Wschodniej. Andrzej Szeptycki był nie tylko wielkim kapłanem i duchowym nauczycielem, ale też jednym z ojców założycieli nowoczesnego narodu ukraińskiego.

Marcin Wilk

Czerwony Atrament

Odwiedzając księgarnię Czerwony Atrament w Płocku, od progu wiem, że roztrwonię tu więcej czasu, niż zakładałem.

Olga Szmidt

Nordic Psycho

Słynne skandynawskie kryminały mają wielu admiratorów na całym świecie. Odświeżenie tego gatunku okazało się na tyle inspirujące i oryginalne, że nierzadko możemy odnieść wrażenie, że współcześnie kryminały dzielą się na dwa rodzaje: kryminały i kryminały skandynawskie.

Anna Marchewka

Koczowniczki szarych marginesów Opowieści

Zbiór drobnych tekstów krytyczki i literaturoznawczyni Elizy Kąckiej prowokuje do namysłu nad rosnącą – jak podkreśla Jan Gondowicz, redaktor Elizji – przepaścią między logiką a etyką.

Agnieszka Rzonca

W pewnym wieku, nad morzem

Władcza, trzymająca wszystkich na dystans Rebecca Rubinstein codziennie wybiera się na obiad do restauracji z najpodlejszym jedzeniem w mieście w ramach wymyślnej kary, jaką na siebie nałożyła.

Daniel Lis

To skomplikowane

Louis marzył o jak największej liczbie dzieci, dr Jan Karbaat chciał pomóc zajść w ciążę jak największej liczbie kobiet.

Monika Gałka

„Nie zostawiamy po sobie piramid”

W kolejnej książce z serii wydawniczej Centrum Architektury, przygotowanej we współpracy z Fundacją Bęc Zmiana, zebrano teksty holenderskiego architekta Rema Koolhaasa publikowane od lat 70. do dzisiaj.

Przemysław Chudzik

Różnobarwne serce Europy

Ludwice Włodek Spisz jest niezwykle bliski.

Paweł Jasnowski

Na żydowskiej wojnie z sobą

Rejwach warszawskiego fotografa Mikołaja Grynberga ma źródło w nieodpartej potrzebie mówienia i bycia wysłuchanym.

Eliza Szybowicz

Świt nowej Polski

Dużo się ostatnio mówi o okresie tużpowojennym. Z książek Zaremby, Ledera, Grzebałkowskiej, wystawy Zaraz po wojnie wyłania się czarny obraz epoki nędzy, chaosu, strachu, przemocy i demoralizacji. Wydany przez Ośrodek Karta zbiór dzienników młodych ludzi z lat 1945–1949 przyda się w charakterze remedium na ów spektakularny gest demonizacji.

Małgorzata Szumna

Lekcja martwego języka?

Żaden z opisywanych przez Dmitrija Lichaczowa światów już nie istnieje. W konsekwencji zarówno przywoływany z wyraźną nostalgią przedrewolucyjny Petersburg, jak i opisywane z pieczołowitością dokumentalisty piekło Sołowek bądź koszmar zagłodzonego podczas blokady Leningradu jawić się będą wielu współczesnym odbiorcom jako równie odległe i nierzeczywiste.

Jakub Muchowski

Szpieg na dworze Stalina

„Beze mnie bylibyście zgubieni” – mawiał Stalin do grupy swoich najbliższych współpracowników. Ci jednak, gdy go zabrakło, zachowali kontrolę nad imperium i sprawnie nim zarządzali.

Łukasz Garbal

Siła konkretu

Dziennikarka śledcza od końca 2001 do 2012 r. dokumentowała przestępczość w południowym Los Angeles.

Błażej Popławski

Podróż do wnętrza organizacji terrorystycznych

Kacper Rękawek w najnowszej książce pokazuje mikroświaty terroryzmu i antyterroryzmu. Prowadzi nas szlakiem radykałów i specjalistów do ich zwalczania, przybliżając kulisy obu profesji.

Krzysztof Wołodźko

Zamieranie. Zmartwychwstanie?

Wydawnictwo Krytyki Politycznej opowiedziało Broniewskiego do grobowej deski. 10 lutego 1962 r. człowiek oddał ducha. A wcześniej długo zamierał.

Jolanta Prochowicz

Córki Nawojki, wnuczki Platona

Nawojka, która w XV w. studiowała na Uniwersytecie Jagiellońskim, podając się za mężczyznę, została zdemaskowana, a kary śmierci uniknęła tylko dzięki interwencji bp. Zbigniewa Oleśnickiego.

Katarzyna Pawlicka

W piwnicy nie zawsze knebluje się usta

Między „Placem Bohaterów” a „Rechnitz” traktuje przede wszystkim o twórcach żyjących w niezgodzie na dominujący dyskurs wypierania przeszłości przeszłości Austrii i jej olbrzymiego wpływu na teraźniejszość.

Ewa Drygalska

Incydent zwany światem

Co łączy zamach na Kim Dżong Nama przeprowadzony w telewizyjnej konwencji „mamy Cię!”, burzę z gradem wielkości kurzych jaj i Brexit?

Michał Rusinek

Czy rządzi nami kot?

Wszystko w tej pięknej i mądrej książce jest nietypowe: format, dwie różne okładki, obwoluta, która okazuje się plakatem z obrazem Poli Dwurnik po jednej stronie, a wierszem Tomasza Majerana – po drugiej. Nietypowy jest też podtytuł: podręcznik użytkownika. Użytkownika? Seriously?

Andrzej Juchniewicz

Gorączka złota

Jeszcze nikt, kto był w jakikolwiek sposób związany ze Szwajcarią, nie wypowiadał się o problemie cichej kolaboracji Szwajcarskiego Banku Narodowego z Reichsbankiem w tak bezpardonowy i nonkonformistyczny sposób jak Jean Ziegler.

Mikołaj Ratajczak

Euro, przyszłość Europy i kryzys globalnego kapitalizmu

Historia euro to w zasadzie historia permanentnego stanu wyjątkowego. Reguły traktatu z Maastricht wydają się wręcz stworzone do tego, by to silni decydowali o tym, kiedy i w jakim celu je łamać lub naciągać.

Artur Zaborski

Krótkie jest piękne! Zwłaszcza w polskim kinie

Dla wielu reżyserów to jedynie wprawka przed pełnometrażowym debiutem, dla innych sprawdzian własnych możliwości, bo w miniaturze filmowej minimum czasu należy wykorzystać maksymalnie. Polskim twórcom wychodzi to coraz lepiej – nadwiślański krótki metraż ma się dziś wyjątkowo dobrze.

Michał Paweł Markowski, Dobrosław Kot

Serce mroku

Kultura pupularna (gra słów zamierzona) wcale nas nie ogłupia, jak się zwykle sądzi, ale upupia, czyli uparcie pracuje nad nami, byśmy nie zwracali uwagi na życie codzienne, w którym wszystko – zwłaszcza relacje między ludźmi – się rozstrzyga.

z Agnieszką Godfrejów-Tarnogórską rozmawia Michał Jędrzejek

Chrześcijanka, luteranka, feministka

Każdy ewangelik podejmuje ważne decyzje w odniesieniu do Bożego Słowa. Nie odpowiada za swoje życie przed Kościołem ani księdzem, ale przed Bogiem. To daje z jednej strony poczucie wolności, ale z drugiej – nakłada na jednostkę olbrzymią odpowiedzialność.

Markus Meckel

Protestantyzm i polityka

Pastorem był poprzedni prezydent Niemiec Joachim Gauck, córką pastora jest Angela Merkel. Oboje pochodzą z NRD. Kościoły ewangelickie i teologiczne uczelnie stanowiły tam wyspę wolności i szkołę demokracji

z Hansem Joasem rozmawia Michał Jędrzejek

Max Weber nie miał racji

Reformacja bywa czasem rozumiana jako ważny punkt procesu „odczarowania”, jednakże gdy zwrócimy uwagę choćby na silną wiarę Lutra w istnienie diabła, to teza ta wyda się wątpliwa. Niektórzy historycy twierdzą nawet, że lata 1500–1650 to epoka wyjątkowo zaczarowana.

Janusz Poniewierski

Gesty Rejtana

Trudno mi sobie wyobrazić, co czuł Jerzy Zawieyski – człowiek psychicznie kruchy, a ze względu na swą biografię szczególnie wyczulony na mechanizm wykluczenia – kiedy rzucano mu w twarz oskarżenie, że znalazł się „poza narodem”.

Angelika Kuźniak

W jak wszystko, czyli alfabet (nie)pełny

Bo ciągle wzrusza mnie to wspomnienie. Nie ma już kina „Piast” w Słubicach. Nie żyje też starsze małżeństwo, które je prowadziło. Przed seansem rozkładało mały piecyk na sali kinowej i piekło jabłka. Żeby zabić zapach stęchlizny.

Marzena Zdanowska

Życie to gra zespołowa

W Europie i Stanach Zjednoczonych zespół Downa powszechnie uważany jest za wystarczający powód przerwania ciąży. Dzieje się tak mimo że osoby z dodatkowym chromosomem mają większe niż kiedykolwiek szanse na efektywną edukację, zdobycie pracy czy nawet zyskanie międzynarodowej sławy.

Anna Bartosik

Genowe rewolucje

Obecnie wiemy już bardzo dużo o organizacji informacji genetycznej w komórkach. Od wielu lat umiemy „czytać” ten zapis, a od niedawna sami go „piszemy”. Lecz zanim do tego doszło, minęło wiele lat żmudnych doświadczeń, sukcesów i porażek.

Marta Soniewicka

Transhumaniści kontra biokonserwatyści

W czym naturalna loteria genów miałaby być lepsza od ich technologicznej selekcji? Dlaczego ingerencje genetyczne mogą pogłębić problem społecznych nierówności? Czy można dziś bronić idei eugeniki? – mapa filozoficznego sporu o ulepszanie człowieka.

z Julianem Savulescu rozmawia Kacper Kowalczyk

Dobroczynna prokreacja

Dziś testy genetyczne pod kątem inteligencji przyszłego dziecka są nielegalne w Wielkiej Brytanii. Uważam, że to błąd. Jeśli już ktoś zdecydował się na zapłodnienie in vitro – wziął na siebie ryzyko i koszty z tym związane – to powinien wybrać najlepszy zarodek.