Miesięcznik Znak

Konto użytkownika

nr780

Okładka miesięcznika ZNAK nr 780

← Poprzedni numer Następny numer →

Andrzej Franaszek

Jerzy Pilch (1952-2020). Czas teraźniejszy przestał istnieć

Po śmierci pisarza pozostaje świat, który stworzył. Może szczególnie wtedy gdy mówimy o pisarzu takim, jakim był Jerzy Pilch – po wielekroć powracający do tych samych doświadczeń, przenoszący je w krainę mitu.

Joanna Guszta

Kakao z oczami

Historia tego prostego znaku to opowieść o fabryce czekolady, kawałku szwedzkiej historii projektowania oraz jakości i wizjonerstwie.

Tadeusz Zatorski

Bądźmy Europejczykami

Wiesenstein Hansa Pleschinskiego to trochę powieść, trochę esej historycznoliteracki, a chwilami także fabularyzowana biografia – gatunek nie przez wszystkich lubiany. Mimo to książka zasługuje na szczególną uwagę właśnie w Polsce, bo stawia kilka pytań ważniejszych dziś może dla nas niż dla czytelników niemieckich.

Maciej Topolski

Rzeczy wyobrażone

Co to znaczy „zgubić” przedmioty? Czy studia skoncentrowane wyłącznie na wizualnych przedstawieniach nie gubią ich? Czy takie badania nie tracą wielozmysłowego, interakcyjnego potencjału przedmiotów?

Alina Świeściak

Awangarda nas wyzwoli. Czytanie poezji najnowszej

2019 był rokiem bardzo dobrych debiutów i mocnych projektów postawangardowych. Wyobrażam sobie jednak, że ktoś inny mógłby opowiedzieć o tym zupełnie inną historię, awangardy nawet nie zauważając.

Bogumiła Motyl

,,Jak się zabija człowieka?”

Istnieją rzeczy, które trudno opisać słowami. Miejsca, które nie mieszczą się w ludzkiej wyobraźni. Czyny popełniane przez ludzi do tej pory nieświadomych własnych moralnych granic.

Tomasz Kunz

O dalszych pożytkach z myślenia literaturą

Wiele tytułów to gorliwa pochwała literatury rozpisana na cztery części, z których każda prowadzi w nieco inne rejony doświadczenia, splatając śmiało publiczne z prywatnym, ziemskie z nadprzyrodzonym, polityczne z teologicznym i lokalne z europejskim.

Eliza Kącka

Czytanie w bliznach

Wiele się zmieniło w ostatnim półwieczu, jeśli idzie o zbiorowe preferencje intelektualistów. Jeszcze jakieś 50 lat temu wielu z naszych niezależnych intelektualistów zasługiwało na miano, jakie Mochnacki nadał romantycznym demokratom: „obłąkańcy przewrotu”. O niczym innym niemal pisać nie wypadało.

Jakub Juzwa

Dojrzewanie wiary i rozumu

„Ja swojej decyzji nigdy nie żałowałem, podobnie jak potem nie żałowałem odejścia” – mówi Obirek, odnosząc się do wstąpienia do zakonu jezuitów i opuszczenia go po 29 latach posługi.

Aleksandra Grzemska

Cały świat w opowieści mamy

Czy można opowiedzieć zaledwie kilkuletniemu dziecku, ukrywanemu w piwnicy na terenie warszawskiego getta, czym jest świat? Jak wytłumaczyć trzyletniej dziewczynce, co znaczy, że pada deszcz, wieje wiatr, dlaczego liście zmieniają kolor i opadają, co to są sucharki, a nawet kto to jest tatuś?

Georgina Gryboś-Szczepanik

Odnaleźć, co ulotne

Opowiadania Ewy Szelburg-Zarembiny utkane są z nieszczęść, rys, szram, skaz.

Agnieszka Dziedzic

O kraju, który nie był sobą zainteresowany

Wychodząc od stwierdzenia, że „historia jest osobista”, w książce Słowacja. Dzieje obojętności Martin M. Šimečka analizuje losy społeczeństwa słowackiego przez pryzmat prywatnej historii. Otrzymujemy opowieść o świadomym wyborze tożsamości, o kompromisach z samym sobą i nieustannym balansowaniu między postawą pełną zaangażowania a dystansowaniem się od polityki przesączonej korupcją.

Przemysław Chudzik

Kraina Muminków i „gaciopicia”

Małgorzata Sidz studiowała kilka lat w fińskim Turku. Spędzony w ten sposób czas pozwolił jej nie tylko zażyć tamtejszego życia studenckiego, ale też przyjrzeć się Finom nieco bliżej.

Mateusz Burzyk

Kościele, poznaj siebie

Autor objechał cały świat i napisał książkę „o Kościele nie z tej ziemi”. Co to znaczy?

Andrzej Brzeziecki

Książka, której nie powinno być

Czy śmierć może przynieść dobro? Raczej rzadko. Śmierć to strata – w tym sensie lepiej, gdyby album „Śmierć prezydenta. Czy zmienił nas tamten styczeń?” nigdy nie powstał, a prezydent Gdańska Paweł Adamowicz mógł dalej realizować liczne projekty.

Wojciech Bonowicz

Moi, mistrzowie: Joanna Oparek

Mocne skóry, białe płótna (Mikołów 2019) – taki tytuł nosi najnowszy tom Joanny Oparek, z którego pochodzi wiersz Jeleń. „Mocne” to słowo, którego nie sposób uniknąć, kiedy zamierza się pisać o tej poezji.

Maria Karpińska

Opowiadanie

W Stacji: Literatura prezentujemy nowe opowiadanie Marii Karpińskiej. Tekst do przeczytania w papierowym wydaniu miesięcznika „Znak”.

Filip Springer

Krótki lot

Siódmego dnia pandemii Kajetan Rost sięgnął po swój dziennik: „Kairos – »ten oto«, »ten właściwy« czas – przeczytał na jednej z pierwszych stron – odpowiedni moment do działania, stworzony przez okazję i niepowtarzalne, przemijające okoliczności.

Olga Gitkiewicz

Kiedy stoję, patrzę w okno, krótka chwila

Coś mnie obudziło. Prawdopodobnie śniła mi się wojna, bo teraz codziennie śni mi się wojna. Wysokie budynki bez okien, strome klatki schodowe, potykam się, ukrywam, przeprowadzam kogoś przez pełne ruin miasto. Może jednak uciekam? Nie, zaraz sprowadzam sen na właściwie tory.

Piotr Oczko

Kawa, kiełbasa, cynamon i śledź

Apetycznym kawałkom serów z holenderskich martwych natur towarzyszą muchy szukające miejsca na złożenie jaj. Wylęgną się z nich niedługo larwy, takie same jak te żerujące na ludzkich zwłokach. XVII-wieczni odbiorcy bynajmniej nie traktowali owych prac jako zaproszenia do smacznego posiłku.

Jacek Woźniakowski

Czego świeccy oczekują od księży?

Ksiądz za skarby świata nie powinien być urzędnikiem. Wszędzie mamy urzędników, którzy widzą w nas raz płatnika podatków, raz numerek na liście mieszkaniowej, raz nieboszczyka… Gdy się spotka osobę duchowną, to ma się nadzieję, że wreszcie będzie się traktowanym jak człowiek.

Szymon Łucyk

Popękana Arka. Inne oblicze Jeana Vaniera

Widziano w nim bohatera bez skazy, mędrca, wizjonera, niekwestionowany autorytet. Jeana Vaniera, twórcę wspólnot Arka oraz Wiara i Światło, już za życia wynoszono na ołtarze. Teraz odkrywamy, że ten wybitny człowiek nie stronił od manipulacji i wykorzystywał kobiety. Jak pogodzić ze sobą tych dwóch Jeanów? I czy to w ogóle możliwe?

z Damianem K. Markowskim rozmawia Andrzej Brzeziecki

Wszystkie nasze wojny o pamięć

Polska uważa, że na szachownicy, na której toczy się bitwa o pamięć, nie potrzebuje mocnych figur. Nie ma więc polskiego instytutu historycznego w Kijowie czy we Lwowie, a książki naszych historyków rzadko są wydawane w zachodnich językach.

Łukasz Moll

Życie po koronawirusie

Epidemie, podobnie jak wojny, rewolucje czy katastrofy naturalne, to momenty politycznego przesilenia. Nic dziwnego, że krytyczni myśliciele pracują obecnie nad demaskacją nadużyć władzy i próbują opisać kształt wyłaniającego się świata. W jakim kierunku zmierzają ich diagnozy?

Catherine Malabou

Kwarantanna w kwarantannie i z dala od niej. Rousseau, Robinson Crusoe i „ja”

Podziwiam tych, którzy potrafią analizować obecny kryzys wywołany przez pandemię COVID-19 w odniesieniu do globalnej polityki, kapitalizmu, stanu wyjątkowego, kryzysu ekologicznego, strategicznych relacji między Chinami, Stanami Zjednoczonymi a Rosją itd. Osobiście na tę chwilę ja sama staram się być „jednostką”.

Maciej Falski

Wielki powrót. Zwrot ku centrolewicy w Chorwacji?

W zwycięstwie Zorana Milanovicia w chorwackich wyborach prezydenckich widzieć można symptom odwrotu społeczeństw europejskich od prawicy. Jego poprzedniczka była rzeczniczką koncepcji Międzymorza, chętnie spotykała się z Andrzejem Dudą oraz Viktorem Orbánem. Milanović stawia zaś na silną wspólnotę europejską.

Roberto Esposito

Vitam instituere

Pozostanie przy życiu to pierwsze zadanie, któremu ten przeklęty wirus rzuca wyzwanie śmiertelne. Jednak stawiając mu czoła, nie możemy zrezygnować także z dalszego życia we wspólnocie: z innymi, dla innych, poprzez innych.

Michał Jędrzejek

Papieże i kino

Nasze wyobrażenie o urzędzie papieża w dużej mierze tworzy dziś popkultura. Postanowiliśmy więc przyjrzeć się, jak kształtowały się relacje między światem filmu i Watykanem. Co papieże sądzili o kinie? Jak filmowcy postrzegali rzeczywistość „za Spiżową Bramą”?

z Zuzanną Radzik rozmawia Mateusz Burzyk

Puk, puk. Kobiety w Kościele

Przez katolickie feministki pontyfikat Jana Pawła II został zapamiętany jako czas, gdy skończyła się życzliwość dla podnoszonych przez nie tematów. Właściwie trzeba było zejść do podziemia. Dziś powoli z niego wychodzimy.

Cezary Michalski

Pokolenie trzech papieży

My – przedstawiciele pokolenia urodzonego w latach 60. ubiegłego wieku – przychodziliśmy do Kościoła po politykę, po władzę, po „narodową formę”. Jedni po uzasadnienie dla formy bardziej liberalnej, inni bardziej konserwatywnej. Lecz nigdy nie pytaliśmy Jana Pawła II, Benedykta XVI czy Franciszka o samą religię.

Janusz Poniewierski

W cieniu olbrzyma

Dobrym, bardzo dobrym owocom pontyfikatu Jana Pawła II można by poświęcić niejeden wykład. Zapytajmy jednak, czy któryś z owoców nie okazał się czasem zepsuty. Albo taki, jakiego jakość moglibyśmy dziś zakwestionować.

Janusz Poniewierski

Byliśmy szczęściarzami

Żył długo, prawie 93 lata. Zrobił bardzo wiele: dla kultury, Kościoła i Polski. Jego rozlicznymi zaangażowaniami i dokonaniami można by obdzielić kilka, jeśli nie kilkanaście, osób.