Miesięcznik Znak

nr784

Joanna Guszta

MYKOsystem

W obliczu kryzysu klimatycznego konieczna jest praca zespołowa. Również ta na poziomie międzygatunkowym.

Julia Fiedorczuk

Jeż na autostradzie: Ewelina Krupska

W Ruchomych ledach dostrzegam motyw ucieczki od ziemi („bliższej niż myślisz”) w pocieszenie niesione przez migające, sztuczne światła. Zapach świeżej ziemi pojawiający się na początku wiersza to jakby złamanie tabu, odsłonięcie czegoś, co dla naszego komfortu powinno zostać ukryte.

Tadeusz Zatorski

„… skąd nasz ród”

Nie jest wcale oczywiste, że to książka „zapomniana”. W końcu jej tytuł stał się w polszczyźnie synonimem ciemnoty i zapyziałości połączonych z groteskową „dumą narodową”.

Ewa Furgał

Żeby ktoś wreszcie uwierzył

Renata Kim podejmuje ważny społecznie temat i oddaje głos osobom, które wyszły z przemocowych relacji.

Anna Pekaniec

Córki napisały

Wiek XX w literaturze dokumentu osobistego stale zamyka i otwiera się na nowo, skłania do zadawania pytań.

Oliwia Fryc

Zapamiętać wszystko

Taniec żałobny to krok do przodu i dwa kroki do tyłu, jak pisze Justyna Wicenty. To życie z utratą, która wraca jak bumerang.

Ewa Drygalska

Pochwała wyobraźni

W jaki sposób jako cywilizacja przeszliśmy drogę od posługiwania się maczugą i dożywania średnio trzydziestki do programowania sztucznej inteligencji, eliminując po drodze wszystkich naturalnych wrogów?

Michał Jędrzejek

Żyjemy w epoce świeckiej

Ta książka wyrosła z doktoratu. W jego recenzji Andrzej Szahaj napisał słowa rzadko przy takich okazjach spotykane.

Michał Galas

„Powrót” Jezusa

Punktem wyjścia rabina Homolki jest fakt, iż „chrześcijan i Żydów łączy osoba Jezusa, ale dzieli wiara w Jezusa, który był Żydem”. W znakomity sposób przedstawia on „historyczny przegląd żydowskiego punktu widzenia na postać Jezusa”.

Andrzej Brzeziecki

Sokrates III RP

Romanowski każe świadomym obywatelom III RP spojrzeć w głąb siebie i odpowiedzieć – czy i oni nie przyłożyli ręki do psucia państwa, czasem choćby przez zaniechanie, niekiedy przez przyzwolenie, innym razem „dla świętego spokoju”.

z Adamem Bodnarem rozmawia Andrzej Brzeziecki

Robić swoje

Po lipcu 2017 r. wiele osób mówiło, że protesty ws. praworządności nic nie dały. Tymczasem prezes Sądu Najwyższego Małgorzata Gersdorf pełniła swą funkcję do końca kadencji, a 20 sędziów wróciło do orzekania. Dziś rozmawiamy o powiązaniu praworządności z funduszami europejskimi. To wszystko – drogi Obywatelu – jest efektem Twojego zaangażowania.

z Adamem Lipszycem rozmawia Marek Maraszek

Walter Benjamin. Ekstatyczny podróżnik

Benjamin to fascynujący myśliciel. Znał na pamięć Goethego, ale był też zaciekawiony kreskówkami z Myszką Miki. Uznając kulturę masową za wartościowy przedmiot analiz, stał się prekursorem zmiany w humanistyce

Anna Mateja

Naiwni wierzą zawsze

Większość moich podopiecznych – kobiet skazanych za morderstwa, notoryczne kradzieże, uzależniona od narkotyków – nigdy w życiu nie nawiązała normalnej relacji. Takiej, która byłaby oparta na akceptacji, lojalności, może nawet miłości. Jak mają uwierzyć, że inne życie jest w zasięgu ich możliwości, skoro nigdy nie doświadczyły bezinteresownego wsparcia.

Walter Benjamin, Asja Lacis

Neapol

Kawiarnie neapolitańskie są małomówne. Dłuższe w nich przesiadywanie jest raczej wykluczone. Filiżanka supergorącego espresso i do widzenia, drogi gościu.

Krzysztof Wołodźko

Źle napisany świat. Komuniści, władza i literatura

Ponad 100 lat po rewolucji październikowej Rosja sowiecka wciąż budzi gorące zainteresowanie intelektualistów. Wpływa na to m.in. głębokie zakorzenienie niemałej ich części w lewicowej tradycji, w której nie tylko idzie o to, by interpretować świat, lecz przede wszystkim o to, by go zmieniać.

Krzysztof Marciniak

Bieg z zamkniętymi oczami

Konwencjonalne formy użytkowania plaży szybko mnie nudzą. Zaprojektowałem więc warsztaty ze słuchania szumu, które proponuję plażowiczom. Tłumaczę im, że dla mnie szum oceanu jest muzyką, a ocean – największym i najbogatszym w brzmienia instrumentem muzycznym na Ziemi.

Marcin Wilk

Życie Warszawy

Redaktorka i autor zasługują na uznanie. Opowiadając dzieje Warszawy, nie zatrzymują się przy gablocie w salonie, by podziwiać zgromadzone tam pamiątki. Idą na zaplecze, sprawdzają plany budowy, dopytują o historię mieszkańców. Ożywiają, jak to się ładnie mówi, dzieje.

Ilona Klimek-Gabryś

Świat z pralinką

Karol i Wiktor konfrontują się z rzeczywistością, szukają języka, którym można ją opowiedzieć, a wszelkie trudne doświadczenia zabarwiają wyobraźnią. Robią to jednak nie po to, by zapomnieć o świecie, ale by uczynić go bardziej znośnym.

Piotr Kosiewski

O Internecie, czyli o Polsce

Wydanie książki Szymona Rogińskiego Internety zbiegło się z 30-leciem przemian zapoczątkowanych w 1989 r. Być może to zbieg okoliczności, ale ta fotograficzna publikacja mówi wiele o Polsce. Pokazuje też problemy z opowiadaniem o rzeczywistości, w której przyszło nam żyć.

Błażej Popławski

Bliski kres obrzezania kobiet w Afryce

W maju 2020 r. Sudan zdelegalizował zabieg okaleczania narządów płciowych dziewczynek. Dotąd przechodziło go ponad 85% mieszkanek kraju. To kolejny etap walki o równouprawnienie kobiet w postkolonialnych demokracjach.

Łukasz Najder

Państwo podziemne

Nasze przeświadczenie, że w dobie COVID-19 „wszyscy” odizolowali się od wszystkich w swoich przestronnych, zaikeowanych mieszkankach – i że „każdy” oddaje się w nich kulinarno-czytelniczej pasji – było w znacznej mierze iluzją wynikającą z braku zainteresowania tym, co poza nami, a nie oglądem rzeczywistości.

Małgorzata Lebda

Ruchy owada

W Stacji: Literatura prezentujemy „Ruchy owada”. Tekst do przeczytania w papierowym wydaniu miesięcznika „Znak”.

Mira Marcinów

Historia psychiatrii, czyli pole minowe

Obłąkanych w okresie przedpsychiatrycznym odnajdziemy w najróżniejszych miejscach. Są w przytułkach u braci miłosierdzia, w Tollhäuserach (domach wariatów) i w „szalonych kamienicach”. Przez wieki szaleniec będzie zmieniał swój status, raz jako opętany, innym razem jako „święty”, czarownica czy „wioskowy głupek”.

z Karoliną Zalewską-Łunkiewicz rozmawia Urszula Pieczek

Jestem tu dzisiaj dla ciebie

Jeśli się decydujemy, że chcemy poświęcić chwilę i wesprzeć osobę w depresji, musimy nie tylko wygospodarować na to czas, ale też mieć świadomość, że to może nie być łatwe.

Janusz Poniewierski

Człowiek z darem widzenia

Była w nim wewnętrzna prawość. I – z gruntu franciszkańska – dobroć. Pamiętam jego uśmiech, dobre oczy i budzącą zaufanie twarz: oblicze człowieka wiarygodnego.

Justyna Bargielska

Na karuzeli

Nie mogłam się zgodzić na to, że mam chorobę afektywną dwubiegunową. Chciałam, żeby moje skoki ze spadochronem, pisanie w miesiąc całych książek, moja nierozsądna zdolność do błyskawicznego zakochiwania się, żeby to wszystko, co nadawało mojemu życiu sens, a przede wszystkim blask, wynikało z tego, kim i jaka jestem, a nie – co mi jest.

Olga Gitkiewicz

Ten stolik jest mało stabilny

Kawiarnie stały się nowymi biurami, tu się nie gada, tylko pracuje.

z Dominiką Dudek rozmawia Elżbieta Kot

Kryzys to nie choroba

Badania przeprowadzone przez WHO w 2010 r. w Europie wskazują, że w każdym roku ponad 38% całej populacji cierpi na jakieś zaburzenie psychiczne, wliczając w to uzależnienia. Oczywiście to nie oznacza aż tak wysokiego odsetka chorób psychicznych.

Filip Springer

Do końca asfaltu

Lubię myśleć o trasie jak o tekście. Można je komponować w podobny sposób. Potem trzeba sprawdzić, czy działają – tekst przeczytać na głos, a trasę przejechać.